تعيين كننده هاي اجتماعي و جمعيتشناختي رفتارهاي سلامتجويانۀ نوجوانان (مطالعه موردي دانشآموزان 12 تا 18 سالۀ مدارس دولتي شهر تهران)

Socio-Demographic Determinants of Health-Seeking Behaviors among adolescents (A study on students aged 12-18 in Tehran, Iran)

نوع نگرش نوجوانان نسبت به مقولات سلامت و رفتارهاي سلامتجويانه ميتواند تضمينكننده سلامت جسمي، رواني و اجتماعيِ حال و آينده آنها و منجر به افزايش اميد زندگيِ سالم جمعيت گردد. هدف اصلي اين پژوهش، مطالعۀ تعيينكنندههاي اجتماعي و جمعيتشناختيِ رفتارهاي سلامتجويانه در بين نمونهاي 670 نفري از جمعيت نوجوان 12 تا 18 ساله در شهر تهران است. پژوهش حاضر از نوع تحقيقات كمّي است و به روش پيمايشي (همبستگي) انجام گرفته است. ميانگين نمرۀ كل اين شاخص براي «پسران» 2/54 و براي دختران 3/52 از 100 به دست آمده است. براساس تحليلهاي استنباطي چندمتغيّره و تحليل مسير 26 متغير، مهم‌ترين مؤلفههاي جمعيتي، اجتماعي و مذهبي اثرگذار بر رفتارهاي سلامت نوجوانان به ترتيب اهميت عبارتند از 9 متغير: «توجّۀ افراد پيرامون به سلامت»، «سن فرد»، «نگرش فرد به سلامت»، «رفتارهاي مذهبي»، «تحصيلات پدر»، «فاصله سني با فرزند بعد»، «بُعد خانوار»، «نگرش معنوي و مذهبي» و «وضعيت زناشويي والدين». اين متغيّرها توانستهاند حدود 36 درصد از واريانس و تفاوت رفتارهاي سلامت نوجوانان را تبيين كنند. براساس پارادايم تعيينكنندههاي اجتماعي سلامت، در اين پژوهش متغيرهاي اجتماعي و مذهبي در مقايسه با متغيرهاي جمعيتي وزن بيشتري در تبيين رفتارهاي سلامتجويانۀ نوجوانان برعهده دارند. ارائه تبيين و تحليلي جامع از وضعيّت باورها و رفتارهاي سلامتمحور نوجوانان، مداخلۀ ديگر مؤلفههاي ساختاري و روانشناختي افزون بر متغيرهاي اين پژوهش را ضروري مينمايد.

The type of adolescent attitude toward health issues and their orientation to health seeking behaviors can guarantee their current and future physical, mental and social health and leads to increase the healthy life expectancy for population. The main purpose of this research is the study of socio-demographic determinants of health-seeking behaviors among a sample of 670 adolescents 12 to 18 years-old in Tehran. This research is a quantitative research and it has been carried out by the survey method. The mean of total score of this index obtained for boys 54/2 and for girls 52/3 than 100. According to the multivariate analysis and path analysis of 26 factors, the most important socio-demographic and religious variables that affecting the health-seeking behaviors of adolescent respectively are 9 variables: “Attention of around individuals to the health”, “age”, “adolescent attitude on health”, “religious behaviors”, “father's education”, “age interval between children”, “family size”, “religious attitudes”, and “marital status of parents”. These variables could explain about 36 percent of the health behaviors variances among adolescents.. Based on the social determinants paradigm, in this study religious and social factors, compared with demographic variables, have greater weight in explaining the healthy behaviors of adolescents. To provide a comprehensive analysis of the status of health beliefs and behaviors of adolescents. intervention of other psychological and structural components in addition to these variables is necessary.