معرفي قانون ابن سينا و گزارشي درخصوص نسخه هاي خطي، ترجمه ها و شرح هاي آن كه در اروپا نگهداري مي شوند

Introducing Avicenna's Canon of Medicine and a report on its manuscripts, translations and commentaries that are kept in Europe

اهميت كتاب قانون في الطب ابن سينا در پزشكي جهاني از جامعيت و هدفمندي و ساختار منظم آن سرچشمه مي گيرد. اين كتاب نه تنها در ايران و جهان اسلام بلكه در اروپا نيز مورد توجه قرار گرفته و در كنار چاپ ها و ترجمه هاي متعدد اروپايي آن، دست نويس هاي بسياري از آن در اروپا نگهداري مي شود. به گونه اي كه كمتر كتابخانه باسابقه و مهم در اروپا مي توان نام برد كه دست كم يك دست نويس از متن عربي اين كتاب در آن وجود نداشته باشد. معرفي و بررسي سال نگاري كتابت اين نسخه ها، يكي از مهم ترين كارهايي است كه بايد توسط كتاب شناساني از ايران يا جهان اسلام و يا اروپا صورت گيرد. جمع آوري نكردن اين اطلاعات از اروپا درباره اين كتاب در ساليان گذشته باعث شده است در جريان تجديد چاپ هايي كه از كتاب قانون في الطب طي دست كم دو دهه گذشته در ايران و همچنين در بيروت صورت گرفته، از دست نويس هاي اروپايي كمتر استفاده شود. بر اين اساس لازم است به عنوان گام نخست براي پر كردن اين خلاء، گزارشي از دست نويس ها، ترجمه ها و چاپ هاي اين كتاب بر اساس موجودي كتابخانه هاي اروپا ارائه شود. از آنجايي كه بسياري از كتابخانه هاي مهم اروپا به سرعت در حال الكترونيك كردن نسخه هاي خطي خود و انتشار آن بر روي شبكه مجازي هستند، آگاهي از سرچشمه هاي اوليه اين موجودي اروپايي باعث توجه به اين دست نوشته ها براي مطالعات بعدي درياره قانون خواهد شد.

The significance of the book “Canon of Medicine” by Avicenna in the world medicine originates from its comprehensiveness, purposefulness and systematic structure. This book is not only considered in Iran and the Muslim world but in Europe. Along with its numerous European editions and translations, many manuscripts are kept in Europe. We can hardly find any major libraries in Europe in which there is not at least one Arabic manuscript of this book. The introduction and review of writing’s year of these editions is one of the most important tasks that should be done by librarians from Iran, Muslim world or Europe. Failure to collect this information from Europe about the book over the past years has led to less use of European manuscripts during the reprints of the Canon of Medicine, for at least two decades in Iran as well as in Beirut. Accordingly, as the first step to fill this gap, it is necessary to present a report on the manuscripts, translations and editions of this book, based on the European libraries’ sources. Since many major European libraries are rapidly digitalizing their own manuscripts and publishing them on a virtual network, being informed about the origins of this European inventory will cause considering these manuscripts for future studies on Canon.