مقايسه ترسيم خانواده كودكان داراي مادر شاغل و كودكان داراي مادر خانه‌دار

The Comparison of Children with Working Mothers and Children with Housekeeping Mothers in Family Drawing

زمينه و هدف: عواملي مانند بالا رفتن سطح تحصيلات زنان و گرايش آنها به استقلال مالي، مشاركت اجتماعي، تحول اجتماعي و فرهنگي باعث افزايش تعداد مادران شاغل در بيرون از منزل شده است. اين پژوهش با هدف مقايسه‌ ترسيم خانواده كودكاني كه داراي مادر شاغل و مادر خانه‌دار بودند صورت گرفت. روش: طرح پژوهش، توصيفي از نوع پس‌رويدادي بود. بدين منظور 120 كودك دختر و پسر (60 كودك مادرشاغل و 60 كودك مادر خانه‌دار) 6 تا 12 ساله از بين دانش‌آموزان شهر تهران در سال تحصيلي 94-93 با روش نمونه‌گيري طبقه‌اي انتخاب شدند و به آزمون ترسيم خانواده هالس پاسخ دادند. بعد از اجراي آزمون، مصاحبه‌اي با هر يك از كودكان صورت گرفت. يافته­ ها: نتايج آزمون مجذور خي نشان داد كه كودكان پسر داراي مادر ‌شاغل در مقايسه با كودكان پسر داراي مادر ‌خانه‌دار و دختران داراي مادر شاغل بيشتر به حذف خود، نا­ارزنده‌سازي مادر، ارزنده‌سازي پدر، و همسان‌سازي ناهشيار با پدر پرداختند و همچنين كودكان دختر داراي مادر ‌شاغل در مقايسه با كودكان دختر داراي مادر ‌خانه‌دار، حذف پدر، ارزنده‌سازي مادر، و همسان‌سازي ناهشيار با مادر بيشتري را بروز دادند. نتيجه ­گيري: بر اساس نتايج به دست آمده مي‌توان نتيجه‌گيري كرد كه كودكان پسر داراي مادر شاغل در ترسيم خانواده خود، واكنش‌هاي عاطفي متفاوتي با كودكان دختر داراي مادر شاغل نشان مي‌دهند.

Background and purpose: Factors such as women’s higher education, tendency to financial independence, social cooperation, and social and cultural development have leaded to increased number of working mothers. Present study aimed to compare children with working mothers and children with housekeeping mothers in terms of their family drawing. Method: Present study was a descriptive research. Study sample consisted of 120 six to twelve years old male and female students (60 with working mothers and 60 with stay-at-home mothers) who were studying in schools of Tehran city in 1393-94 academic year, and were selected using cluster sampling method. Participants completed Halse’s Draw-A-Family-Test. Each child was interviewed individually after the test. Data were analyzed using chi-square test. Results: Results of chi-square test showed that comparing to boys with stay-at-home mothers and girls with working mothers, boys with working mothers had greater tendency to omit themselves, made their mothers less important, made their fathers more important, and showed unconscious identification with their fathers. Moreover, comparing to girls with housekeeping mothers, girls with working mothers revealed more father omission, made their mothers more important, and showed greater unconscious identification with their mothers. Conclusion: According to our findings, we can conclude that male and female children with working mothers showed emotionally different reactions to their mothers’ employment status.