ارتباط بين شاخص توده‌بدني مادر با وزن هنگام تولد نوزاد و برخي پيامدهاي بارداري

The relationship between Body Mass Index (BMI) and birth weight and some pregnancy outcomes

مقدمه: بر اساس نتايج مطالعات، زياد و يا كم بودن وزن مادر قبل از بارداري با عوارض بارداري و نوزادي همراه است. وزن هنگام تولد نوزاد يكي از مهم‌ترين شاخص‌هاي رشد در نوزادان است، لذا مطالعه حاضر با هدف تعيين ارتباط بين شاخص توده‌بدني مادر در ابتداي بارداري با برخي پيامدهاي بارداري و وزن هنگام تولد انجام شد. روش‌كار: اين مطالعه مقطعي در سال 1392 بر روي 1642 زن باردار مراجعه‌كننده براي زايمان به بيمارستان‌ها و زايشگاه‌هاي 21 شهرستان تحت پوشش دانشگاه علوم پزشكي مشهد انجام شد. اطلاعات مادر و نوزاد با استفاده از پرسشنامه و پرونده بيمارستاني جمع‌آوري شد. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS (نسخه 19) و آزمون‌هاي كاي دو و من ويتني انجام شد. ميزان p كمتر از 0/05 معني‌دار در نظر گرفته شد. يافته‌ها: شاخص توده‌بدني ابتداي بارداري نشان د اد كه 119 مادر (5/6%) كاهش وزن، 942 مادر (44/5%) طبيعي، 426 مادر (20/1%) اضافه وزن و 155 مادر (7/3%) چاق بود بودند. ميانگين شاخص توده‌بدني افراد 4/2±23/9 با حداقل 13/49 و حداكثر 39/06 كيلوگرم بر متر‌ مربع بود. وزن هنگام تولد نوزاد به‌طور معناداري تحت تأثير شاخص توده‌بدني مادر در ابتداي بارداري بود. فراواني ماكروزومي نوزاد در مادرهاي چاق به‌طور معناداري بيشتر بود، همچنين با افزايش شاخص توده‌بدني مادر در ابتداي بارداري، مرده‌زايي و سزارين افزايش داشت (p<0/05). زايمان زودرس در مادران چاق و لاغر بيشتر بود. پره‌اكلامپسي در مادران با شاخص توده‌بدني غير‌طبيعي بيش از مادران با وزن طبيعي بود (0/05≤p). نتيجه‌گيري: غير طبيعي بودن شاخص توده‌بدني مادر مي‌تواند منجر به بروز عوارضي در مادر و جنين شود. بنابراين ارزيابي وزن و شاخص توده‌بدني مادر قبل از بارداري و در اولين مراجعه مادر و ارائه آموزش و مشاوره تغذيه‌اي و مراقبت‌هاي لازم، مي‌تواند در پيشگيري از عوارض ناگوار و تأمين سلامت مادر و نوزاد نقش مهمي را ايفا كند.

Introduction: Recent studies have shown that high or low maternal weight before pregnancy is associated with pregnancy and neonatal complications. Birth weight is one of the most important indicators of growth in neonates. Therefore, this study was performed with aim to determine the association between maternal early pregnancy body mass index with some complications of pregnancy and birth weight. Methods: This cross-sectional study was performed on 1642 pregnant women referred to the hospitals and maternities of 21 cities which were covered by Mashhad University of Medical Sciences in 2014. Data related to mother and neonate were collected through the questionnaire and hospital records. Data were analyzed by SPSS software (version 19) and Chi- square and Mann-Whitney tests. PResults: Early pregnancy body mass index showed that 119 mothers (5.6%) were weight loss, 942 (44.5%) natural, 426 (20.1%) overweight and 155 (7.3%) were obese. Mean body mass index was 23.9 ± 4.2 with minimum of 13.49 and maximum of 39.06 Kg/m2. Birth weight was significantly influenced by early pregnancy BMI. The frequency of macrosomia was significantly higher in obese mothers, also increased early pregnancy BMI led to increased stillbirth and caesarean section (P<0.05). Preterm birth was higher in lean and obese mothers. Preeclampsia was greater in women with abnormal body mass index than normal weight mothers (P<0.05). Conclusion: Abnormal BMI can lead to complications in mothers and fetuses. So, assessment of weight and body mass index before pregnancy and at the first visit and providing training and nutritional counseling and required care can play an important role to prevent complications and provide maternal and neonatal health.