واكاوي عوامل اقتصادي- امنيتي واگرايي روابط جمهوري اسلامي ايران و جمهوري آذربايجان 2000 تا 2016

Impact of Security and Economic Factors on divergence between Iran and Republic of Azerbaijan (2000-2016)

آذربايجان از جمله كشورهاي قفقاز جنوبي است كه به دليل ويژگي‌هاي خاص ژئوپلتيكي و ژئواكونوميكي براي ايران از اهميت خاصي برخوردار است. علي‌رغم وجود زمينه‌هاي متعدد همگرايي ميان ايران و آذربايجان، بيشتر شاهد واگرايي ميان دو كشور بوده‌ايم. پرسش اين است كه در فاصله زماني 2000 تا 2016 چه عواملي بر واگرايي روابط ايران و آذربايجان مؤثر بوده است؟ فرضيه عبارت است از عمده عوامل موثر بر واگرايي روابط دو كشور را بايد در قالب عوامل اقتصادي و امنيتي و سياسي جست‌وجو كرد كه توسط بازيگران منطقه‌ايي و فرامنطقه‌ايي به‌عنوان يك ابزار نفوذ جهت محدود كردن دامنه نفوذ ايران در منطقه و تهديد بر ضد ايران استفاده شده است. اين مقاله با استفاده از روش توصيفي- ‌تحليلي و بر اساس داده‌هاي معتبر اسنادي و آرشيوي درصدد است عوامل واگرايي روابط دو كشور را تجزيه‌وتحليل كند تا نشانه‌هاي فرصت براي سياست خارجي ايران را از درون اين تهديدات شناسايي كند.

Azerbaijan, one of south Caucasus countries, is very important for Iran because of its geopolitics and geo-economics’ features. In spite of existence convergence background between both countries, we witness divergence between them. Main question: During 2000-2016 which factors impact on divergence between Iran and Azerbaijan? Main Hypothesis: It seems economy-security-military factors are main factors that impact on divergence between two countries that regional and Trans-regional actors use them as influence tools for restriction of Iran’s influence scope in the region and threat of Iran. This article use analytical – description methods base on new data so that propose opportunities for foreign policy of Iran.