برجام و تأثير آن بر كنش‌هاي اقتصادي عربستان سعودي در مقابله با ايران

Joint comprehension plan of action (JCPOA) and its effect on economic reactions of Saudi Arabia against Iran

اين مقاله عوامل موثر برچگونگي كنش‌هاي اقتصادي عربستان را درحين و بعد ازمذاكرات برجام درخلال سال‌هاي 2016-2013 بر اساس نظريه بازي‌هاي اقتصادي «توماس شيلينگ» و با استفاده از روش اسنادي بررسي مي‌كند و فرضيه آن است كه روند مذاكرات و اجراي برجام با تغيير در نقش و گسترش نفوذ منطقه‌اي ايران به چالش مهم روابط ايران و عربستان بوده، تبديل شده است. مهم‌ترين يافته‌ اين مقاله آن است كه عربستان سعودي به لحاظ ترس از بازخوردهاي مذاكرات هسته‌اي و در نتيجه اجرايي شدن مفاد توافقنامه برجام كه احتمالا امكان تغيير جايگاه سياسي، اقتصادي و نظامي ايران در سطح منطقه‌اي و بين‌المللي را در پي خواهد داشت، موجب شده تا عربستان به عنوان يك كنش‌گر نفتي قدرتمند در اوپك، درخلال سال‌هاي 2016-2013 با روند افزايشي توليد فراتر از نياز بازار جهاني، ميزان توليد نه ميليون و يكصدوچهل هزار بشكه‌اي ژوئن 2013 را به ميزان ده ميليون و هفتصد و بيست هزار بشكه‌اي در نوامبر2016 با هدف مقابله جدي با ايران برساند، به نحوي كه تصميم عربستان درافزايش توليد نفت بيش از نياز بازار جهاني، چالش‌هايي در طرح‌ها و برنامه‌هاي ايران به خصوص بازتاب‌هاي مثبت ناشي ازتوافق‌نامه برجام را ايجاد كرده است.

This article aims to investigate the effective factors on economic interactions in Saudi Arabia during and after conducting Jam negotiations in 2013-2016 based on the economic game theory by “Thomas Shieling” and using the documental method, with putting emphasis on this hypothesis that the negotiation procedure and performing JCPOA with changing the role and expanding Iranian regional penetration, challenges Iran and Saudi Arabia’s relationships in regional level, which is one of the most important findings of this study. Based on the fear of nuclear negotiation feedbacks and the operative JCPOA agreement, Saudi Arabia would be encountered Iran’s political, economic and civil position in both regional and international level. It makes Saudi to be one of the main important oil reactor in OPEC in 2013-2016 with enhancement procedure beyond global requirement, the productive range 9,140,000 barrels in June 2013 was about 10,720.000 barrels in November 2016with the aim of serious battle with Iran, so that the decision and intention with the aim of increasing oil production more than the global market requirement, some challenges in Iran’s plans and programs and particularly positive reflections due to JCPOA agreement.