حمايت ديپلماتيك در قامت يك حق بشري: مطالعه رويه قضايي بين المللي و نقد طرح كميسيون حقوق بين الملل 2006

زمينه و هدف: حمايت ديپلماتيك در تاريخ حقوق بين الملل همواره يكي از حقوق مسلّم دولت ها در عرصه بين المللي به رسميت شناخته شده است. ليكن اين حمايت كاملاً مبتني بر اراده دولت ها و بنا به مصالح سياسي خاص يا منافع اقتصادي آنها صورت گرفته است، به ويژه آنكه در نظريه حمايت ديپلماتيك، دولت، همواره اصيل دعواي بين المللي بوده، فرد هيچ مجالي براي احقاق حقوق خود نداشته است. ليكن در حال حاضر چنين برداشتي متحول گرديده است. روش تحقيق: روش تحقيق در اين مقاله از نوع توصيفي بوده و اطلاعات نيز بصورت كتابخانه اي جمع آوري شده است. يافته ها: با عنايت به ارتقاء منزلت فرد در نظام حقوق بين الملل، اصل صلاحديدي و اختياري بودن حمايت ديپلماتيك دچار تحولي اساسي شده، اين حق از اختيار و صلاحديد انحصاري دولت خارج شده است و "حق بشري" نيز محسوب مي شود. لذا در رويه عملي محاكم بين المللي به ويژه ديوان بين المللي دادگستري اين رويكرد قوت گرفته است كه قواعد حاكم بر حمايت ديپلماتيك به گونه اي بايد تفسير شود كه افراد هرچه بيشتر بتوانند از حمايت ديپلماتيك و از جبران واقعي خسارات بهره مند شوند. نتيجه گيري: نتيجه تحقيق حاكي از اين است به موجب نظريه جديد حمايت ديپلماتيك اجباري، در صورتي كه به حقوق قانوني و مشروع شخصي در يك كشور بيگانه لطمه اي وارد آيد، دولت متبوع شخص خسارت ديده وظيفه قانوني دارد به حمايت ديپلماتيك از او برخيزد و ملاحظات سياسي نبايد مانع اين حمايت گردد. به ديگر سخن بايد گفت از اين منظر، برخورداري از حمايت ديپلماتيك حق مطلق افراد است.