يادداشت فني: تحليل موارد ادعا و اختلاف قراردادهاي پروژه هاي عمراني در صنعت نفت و گاز ايران و ارائه راهكارها

قراردادهاي پروژه هاي عمراني در صنعت نفت و گاز در ذات خود پيچيده اند. براي تأمين هدف قراردادها ضروري است توسط گروه متشكل از كارفرما، مشاور و پيمانكار اجراء شوند. جنبه‌هاي منحصر به‌فرد هر پروژه و مجموعه‌ تشكيل‌دهنده هر گروه كاري كه بسياري از آن‌ها قبلاً نيز با يكديگر كار نكرده‌اند، منجر به عدم توافق‌ها مي‌گردد. نمي‌توان انتظار داشت كه تمام جنبه‌هاي پروژه در مراحل طراحي و تهيه اسناد مناقصه پيش‌بيني شده باشند. لذا غالبا در مواردي تناقض‌هايي در اسناد قرارداد پيش مي‌آيد، حتي امكان دارد بر سر تفسير مواردي كه در مفاد قرارداد به آن‌ها اشاره شده، از سوي طرفين توافق نباشد. ريشه عدم توافق هرچه باشد، منجر به بروز ادعا و نهايتا اختلاف مي‌گردد. عدم پيش‌بيني و يا درج متون مبهم در برخي از مفاد قرارداد و هم‌چنين آگاه نبودن اركان پروژه نسبت به شرايط، تعهدات و قوانين حاكم بر قرارداد، توافق در راه حل مشكلاتي كه هنگام اجراء و عموماً در پايان پروژه‌ها اتفاق مي‌افتد را پيچيده و گاهي غيرممكن مي‌سازد. لذا ادعاها به اختلافات منجر شده و ضمن اعمال خسارات مالي به پيمان‌كاران و يا كارفرما بعضاً نيز كار پروژه به ‌صورت كامل به انجام نمي‌رسد.  در ايران در زمينه ادعاها و اختلافات در گرايش‌هاي مختلف و به ويژه در حوزه‌ قراردادهاي نفتي، مطالعات اندكي صورت گرفته، لذا در اين تحقيق به آن پرداخته شد. ابتدا با بررسي سابقه، نسبت به شناسايي عوامل بروز ادعا و اختلاف در مراحل مختلف اجراي پروژه هاي نفتي از مقدماتي تا بهره‌برداري اقدام، و سپس با تنظيم پرسش‌نامه نظر كارشناسان خبره در خصوص اين عوامل جمع‌آوري و پس از تجزيه و تحليل آن‌ها با نرم‌افزار SPSS نسبت به تعيين عوامل تأييد شده و هم‌چنين منشأ بروز آن‌ها اقدام گرديد. نهايتا عوامل مورد تأييد در ايجاد ادعا و اختلاف و منشأ بروز آن‌ها از نظر اهميت طبقه بندي شدند.