زمينههاي پيدايش و رشد افراطي‌گري در آسياي مركزي: مطالعه موردي داعش

The Grounds of Emergence and Growth of Extremism in Central Asia: The Case Study ISIS

يكي از جريان‌هاي تكفيري كه طي سالهاي اخير موجبات خشونت و افراطي‌گري را در منطقه غرب آسيا فراهم آورده، جرياني موسوم به «داعش» است. اين جريان بنا به دلايلي نظير فقدان دموكراسي و حقوق شهروندي، تحجر و واپس‌گرايي بروز يافت و با حمايت‌هاي مالي- لجستيكي برخي قدرت‌هاي منطقه‌اي و فرامنطقه‌اي توانست قريب به نيم دهه به حيات خود تداوم بخشد و چالشي اساسي را فراروي دولت‌هاي اين منطقه قرار دهد. داعش همچنين با توجه به ماهيت، اهداف و دورنمايي كه براي خود متصور است، تهديدي بالقوه براي كشورهاي آسياي مركزي است. اين پژوهش با كاربست نظريه «مواجهه با مدرنيته» و نيز نظريه «دولت ورشكسته» درصدد بررسي موارد امكان و امتناع حضور داعش در آسياي مركزي است. نويسندگان مقاله برآنند كه به دليل تأثيرپذيري بخشي از جريان اسلام‌گرايي در آسياي مركزي از انديشههاي افراطي موجود در غرب آسيا و تضادي كه اين نوع انديشه با انگاره‌هاي مدرنيته دارد، زمينه براي حضور داعش در آسياي ‌مركزي فراهم است؛ به­ويژه پس از آنكه داعش از سوريه و عراق رخت بربسته و در جستجوي فضايي جديد براي ادامه حيات خود است. با اين حال، وجود دولت‌هاي اقتدارگرا و نسبتاً باثبات در آسياي مركزي، حضور داعش را در اين منطقه با محدوديت‌هايي روبه­رو ساخته است. روش تحقيق در اين مقاله، توصيفي-تحليلي و ابزار گردآوري داده‌ها كتابخانه‌اي و استفاده از داده‌هاي اينترنتي است.

One of the Takfiri groups which in recent years has committed violence and extremism in South West Asia is a group called Islamic State of Iraq and Syria (ISIS). This group grew up in a context of lack of democracy and citizen's right, political and social unawareness and with the logistic and financial support of regional and extra-regional power could survive for half a decade and put a serious challenge to regional governments in West Asia. ISIS as a group with extremist ideology and with its nature, objectives and a prospect which it draws for itself is a potential threat for Central Asian countries. The present article by applying the theory of confrontation with modernity and the theory of failed state wants to examine the possibility or impossibility of the emergence of ISIS in Central Asia. The authors of the article are of the view that a section of Islamist in Central Asia due to their opposition to modernity may come under the influence of ISIS thinking and this paves the ground for their presence in Central Asia specially that ISIS is leaving Syria and Iraq and they are searching for new places to continue their presence. Nevertheless the existence of authoritarian and relatively stable governments in Central Asia limits the possibility of the presence of this group. The methodology used in the paper is descriptive-analytical and the data have been collected form library sources and internet sites.