مقايسه تطبيقي تصويرسازي علمي نسخه الحشايش آستان قدس رضوي با نسخه هاي الحشايش پيش از آن

كتاب الحشايش اثري ماندگار از ديوسكوريدس، حكيم صاحب نام يوناني، است كه از منابع اصلي علم گياه شناسي و جانورشناسي اسلامي است. بسياري از حكما و دانشمندان اسلامي كتاب الحشايش را به عنوان مرجعي قابل اعتماد در آثار خود استفاده كرده اند. اين كتاب بارها در تمدن اسلامي ترجمه و استنساخ گرديده است. مهم ترين ترجمه از كتاب ديوسكوريدس از آنِ مهران بن منصور است، كه در قرن ششم و براي حاكم دياربكر در غرب ايران فراهم آمده است. الحشايش آستان قدس نسخه اي است به قلم نسخ جلي خوش و عناوين موضوعات و اسامي نباتات با 680 تصوير رنگين از گياهان و نباتات و 284 تصوير از حيوانات بري و بحري كه به ندرت در كنار بعضي از تصاوير اسامي آنها به زبان سرياني نيز مسطور است، مشتمل بر 272 ورق متن و 25 صفحه قوديكس codex يا فهرست مطالب جمعاً 285 برگ به طول 46 و عرض 29 سانتيمتر و غالباً 19 سطري، و به لحاظ اين كه چند ورقي از آخر آن ساقط است، نام كاتب و مصور و تاريخ و محل كتابت اگر مذكور بوده فعلاً نامعلوم است . اين نسخه به شماره 7059 در موزه آستان قدس مشهد نگهداري ميشود. كپي برداري هاي پي درپي نسخه هاي الحشايش از روي يكديگر باعث حضور كم نظيري از سبك ها و مكاتب متنوع هنري در تصويرسازي نسخه نهايي الحشايش آستان قدس (ترجمه ي مهران بن منصور) شده است. تصويرگر نسخه آستان قدس، برخي تصاوير را به جهت تعهد نسبت به نسخه منبع (و احتمالاً عدم اشراف بصري نسبت به نمونه ي گياهي و جانوري) بدون كم و كاست كپي كرده است و برخي ديگر سليقه و برداشت بصري هنرمند را نمايندگي مي كنند. نگارنده از طريق مطالعه تطبيقي نسخه ها در كنار توصيف و تحليل تاريخي تصاوير به نتايج تحقيق دست يافته است.

Alhashaysh is a perdurable opus written by the Greek famous medicine man, and one the main resources of zoology and phytology. Most Islamic scientists and medicine men exploited this book of interest as a reliable resource in their publications. The book has been frequently translated and copied in the Islamic civilization. The most important translation was that by M. Ben Mansour, the governor of Diyarbakir of Iran West in the sixth century. Alhshaysh version of Astan Quds Razavi has been written in a clear artistic style and contains the title of contents, the name of different plants with 680 colorful images and 284 images of animals in dry lands as well as the marine ones whose name is seldom written in syriac language. This book consists of 272 pages having 19 lines, and 25 codices (tables of contents). The book is totally 285 pages with 46 cm length and width of 29 cm. as the last few pages has been lost, it was not clear if the name of author, depicter and the date and place of publication were even mentioned. The book is kept under the number of 7059 in Astan Quds Razavi museum. Successive coping of the book led to a unique existence of styles and various schools of arts in depiction of final version of Alhashaysh of Razavi Quds Astan by Mehran Ben Mansour. Depicter of the versionor probable lack of visual dominance over the animal and plant samples, unchanged and based on visual styles and perception of the artist. The author obtained the results through the comparative study versions as well as the description and analysis historical images. of Astan Quds has copied some images, due to his commitment to the resource version