تأثير زئوليت و بنتونيت بر دسترسي زيستي روي، كادميم و سرب در يك خاك آلوده تحت كشت آفتابگردان

در طي يكصد سال گذشته رها سازي زهآبهاي خروجي معدن طلا سبب تجمع فلزات سنگين مانند روي، سرب و كادميم در خاك هاي منطقه زرشوران و افزايش چشمگير بيماريهاي اپيدميك در اين منطقه شده است. هدف از اين پژوهش بررسي كاهش تحرك و دسترسي زيستي روي، سرب و كادميم در ريزوسفر خاكهاي اطراف معدن زرشوران بهوسيله جاذبهاي معدني بود. اين آزمايش بهصورت گلداني (كشت آفتابگردان) با سه سطح زئوليت ( 1 و 6 و 12 درصد وزني)، سه سطح بنتونيت ( 1 و 6 و 12 درصد وزني) و تيمار شاهد (بدون جاذب) در سه تكرار و در قالب طرح كاملاً تصادفي اجرا گرديد. پس از پايان كشت، از خاك و گياه نمونهبرداري و غلظت سرب، كادميم و روي در آنها اندازهگيري شد. بنتونيت و سطوح مختلف آن، غلظت قابل جذب سرب و روي و همچنين غلظت اين عناصر در بافتهاي گياهي را كاهش داد ولي تأثير معنيداري در كاهش غلظت قابل جذب كادميم نداشت. فاكتور انتقال هر سه فلز سنگين در ريشه بيش از شاخساره بود و كاهش غلظت فلزات سنگين در گياه تأثيري بر رشد آن نداشت. براساس اين مطالعه، بنتونيت خام در سطح 12 درصد وزني مناسبترين جاذب براي تثبيت سرب و روي و زئوليت خام در سطح 12 درصد وزني بهترين جاذب براي تثبيت كادميم بود.