تحليل گفتمان زيست محيطي- فرهنگي رمان روايت نديمه اثر مارگارت اتوود

اين جستار بر اساس راهبرد خوانش بوم­گرايانه به كنكاش مقوله­ ي "محيط زيست" در رمان روايت نديمه (1985) اثر مارگارت اتوود مي­ پردازد. نقد بوم­گرا كه تقابل دو قطبي را برنمي­ تابد، محدود به روش شناختي مشخصي نيست و در تعامل و تقاطي با ديگر نظريه­ ها، طرحي نو مي­افكند. متغيرهايي چون؛ طبيعت، طبقه و جنسيت در رمان مورد نظر تعيين كننده ي فرادستي يا فرودستي انسان و غير انسان است. با توجه به رابطه ي خاص ميان قهرمانان داستان و محيط فيزيكي، تقارن سلطه بر زنان و بهره­ كشي از محيط زيست در بحث اكوفمينسيم، نشان دهنده ي دغدغه ي ايدئولوژي سركوب­گر جنسيتي و طبقاتي و توجيه كننده ستم و سلطه است كه با استثمار طبيعت همسوئي دارد. تحليل اِنتروپي "طبيعت" و"فرهنگ" نيز نمايان­گر زوال اين دو مقوله در داستان است. بر اساس خوانش بوم­گرايانه به ويژه موج دوم و سوم آن مي­توان نتيجه گرفت كه گفتمان زيست محيطي اتوود خاصيتي فرايندگونه دارد، با قابليت بازتاب فرياد تمام گروه هاي فرودست در روابط انقياد و سلطه. اين رمان پادآرمانشهري مخوف را به تصوير مي­كشد كه در آن نوشتن و روايت كردن رمز ماندگاري و بقاي راوي است. در اين ميان محيط زيست عاملي براي ساخت متن است و در خلق آن نقش فاعليت دارد.