تحليل انتقادي نظر ارشادي دادرس در دادرسي مدني

Consultative view of judge in civil trial

در ميان تصميمات و اقدامات دادرس در دادرسي مدني، «نظر ارشادي» ناديده گرفته شده است، و شايد به اين دليل كه معلوم نيست در زمرۀ تصميمات و اقدامات دادرس باشد، كمتر به آن پرداخته شده است. اين نظر درواقع راهنمايي و مشاوره‌اي است كه دادرس به طرفين دعوا مي‌دهد؛ مشاوره‌اي كه هيچ‌گونه توان اثباتي و اجرايي ندارد و اگرچه مشمول ممنوعيت تلقين نمي‌شود، با «امر ارشادي» در اصول فقه قابل مقايسه است. با عنايت به اينكه نظر ارشادي را نمي‌توان عمل قضايي به‌شمار آورد، ناسازگاري آن با اصول دادرسي همچون ابتكار عمل خصوصي و تسلط طرفين بر جهات و موضوعات، و مقابله‌اش در برخي مواقع با اصل بي‌طرفي و استقلال قوۀ قضايي، ممكن است موجب انتظار نامعقول از اين قوۀ مستقل و بي‌طرف گردد. از‌اين‌رو، پيشنهاد شده است در ايراد رد دادرس يا در ارجاع پرونده به شعب، وجود نظر ارشادي مؤثر باشد.

Consultative view of judge among its decisions and acts in civil trial has been neglected and less analyzed. This view is a guidance and consultation that a judge gives to the parties; A consultation which has any executive or probative effect and in this way is comparable with "consultative order" in Islamic Jurisprudence. As a consultative view is not a judicial act, its issuance from a judge may be result to undue anticipate of parties from an independent and impartial judicial power.