تأثير تاريخ كشت و تراكم بوتۀ مادري بر عملكرد و كيفيت تجاري بذر دورگ ذرت (Zea mays L.) سينگل كراس704

Effect of Plant Density and Temperature Variation Arising From Planting Date on corn seed sizing (Zea mays L. cv. SC 704)

اين پژوهش با هدف بررسي اثر دما و رقابت ناشي از تراكم در دوره‌هاي حساس رشد و نمو گياه بر تركيب نسبي اندازه بذر انجام شد. عملكرد بذر و نسبت اندازه‌هاي چهارگانه اصلي بذر در پاسخ به ميانگين دماي روزانه و درجه ‌روز رشد دريافتي بر پايه تابع مدل CERES، در مراحل مختلف نموي گياه بررسي شدند. نتايج نشان داد كه ميانگين دماي بالاتر از 34 باعث كاهش تعداد بذر در بوته و افزايش نسبت بذرهاي گرد به پهن در توده بذري شده است. به ازاي هر يك درجه سلسيوس تغيير در ميانگين بيشينه‌ي دماي دوره گرده‌افشاني از 34، سهم بذرهاي پهن در توده بذر هيبريد 3/0±8/3 درصد تغيير كرد. كاهش دما در دوره رسيدگي فيزيولوژيك به كمتر از 13، سبب كاهش نسبت وزني بذرهاي گرد شد. با اين حال، دما تأثير معني‌داري بر ميانگين وزن هزار دانه توده بذر نداشت. افزايش رقابت، سبب كاهش اندازه و تعداد بذرها در بوته شد. رقابت بيشتر باعث افزايش نسبت وزني بذرهاي گرد به بذرهاي پهن درشت شد. بيشترين سهم بذرهاي پهن و كمترين افت بذري از تراكم 60 و 70 هزار بوته در هكتار به‌دست آمد. در كل، به نظر مي‌رسد كه براي افزايش نسبت بذر پهن در توده بذر هيبريد 704 لازم است مزرعه با تراكمي بين 60 تا 70 هزار بوته در هكتار و در زماني كشت شود كه گرده‌افشاني لاين‌ها با دماهاي بيشينه‌ي كم‌تر از 34 همزمان گردد.

To investigate the effect of competition and thermal condition in key stages of corn growth and development on relative composition of seed size and shape, parental inbred lines of single cross 704 were planted in accordance with its seed production guideline in five sowing date and five plant density. Seed yield, seed yield components and weight ratio of four major seed shape and size were analyzed in regard to mean daily temperature and daily growth degree day (based on CERES function) of different phenological stages including, seedling emergence to tassel emergence, fertilization and pollination to physiological maturity. Results showed that the average of maximum temperature higher than 34°C during fertilization lead to increase in weight ratio of Large-round seeds in favor of Large-broad ones. For each degree Celsius increase or decrease in maximum temperature during fertilization from 34°C, the proportion of broad seeds decreased or increased, respectively, about %38±0.3.When daily growth degree days during seed filling dropped lower than 13°C, the relative composition of Large-round size decreased. The higher inter plant competition changed the relative weight of Large-round seeds in favorite to Large-broad seeds, in the way that the highest proportion of broad seeds and lowest proportion of off-size seeds produced from 60000 and 70000 plant per hectare.