خاقاني و ايماژيسم

مكتب ايماژيسم، يكي از مكاتب ادبي است كه در ادب فارسي هم ظهور قابل­توجهي دارد. تاكنون پژوهشگران علاوه بر ادب معاصر فارسي، در شعر سبك هندي نيز نمودهايي از ايماژيسم فارسي ارائه كرده­اند. ما در اين پژوهش به همانندي­هاي موجود ميان شعر خاقاني و مكتب ايماژيسم اشاره مي­كنيم؛ يعني مجموعه­ مؤلفه­هايي كه باعث مي­شود شعر خاقاني به­عنوان يك شاعر ايماژيست موردتوجه قرارگيرد و باتوجه­به بنيادي­ترين اصل شعر ايماژيستي، يعني تصوير به­مثابۀ رنگ اصلي شعر، شعر خاقاني را بررسي مي­كنيم و نشان مي­­دهيم كه در ميان تمام امكانات شعري، دغدغۀ اصلي خاقاني، همانند ايماژيست­ها، تصوير (ايماژ) است. او اغلب امكانات شعري خود را درجهت آفرينش تصوير به­كارمي­گيرد و با شگردهاي متنوع تصويرگري، تصوير را به مثابۀ رنگ اصلي شعر خود قرارمي­دهد. ضمن اينكه برخي از اشكالات عمدة شعر ايماژيستي مانند نبود عاطفة انساني و عدم­امكان سرايش شعر بلند و روايي، در شعر خاقاني وجود ندارد. باتوجه­به اين ويژگي­ها، مي­توان شعر خاقاني را به­عنوان نمونة پيشتاز و برتر شعر ايماژيستي در ادب كلاسيك فارسي معرفي كرد.

Imagism is one of the literary schools that holds a remarkable role in Persian literature. The researchers has determined some manifestations of Imagism in Indian style of Persian literature in addition to the contemporary literature. In this study, we refer to the similarities between the poetry of Khāghāni and the School of Imagism, a set of components makes Khāghāni to be considered as an Imagist, and study Khāghāni's poetry, considering image as the main color of poem as the most fundamental principal of imaginary poetry and show that like other imagists, the main concern of Khāghāni among all other poetic features, had been the image. He often uses his poetic features to create an image and portrays, with various imaging techniques, the image as the main color of his poem. Moreover, there are not some major defects of imaginary poetry such as the lack of human affection and impossibility to compose long narrative poem in the poems of Khāghāni. Considering these features the Khāghāni poetry can be introduced as the leading and pioneer example of imaginary poetry in Persian classical literature.