چكيده فارسي :
به‌منظور تجزيه‌وتحليل نگاره‌اي (گرافيكي) و برآورد فراسنجه (پارامتر)هاي ژنتيكي عملكرد دانه و اجزاي آن از تلاقي دي‌آلل يك‌سويه و هفت نژادگان (ژنوتيپ) گندم نان استفاده شد. در اين بررسي والدين به همراه 21 دورگ (هيبريد) آن‌ها در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار ارزيابي شدند. نتايج تجزيۀ واريانس گوياي وجود تفاوت معني‌دار بين نژادگان‌ها براي ارتفاع بوته، طول ساق گل (پدانكل)، طول سنبله، شمار دانه در بوته، عملكرد دانه در بوته و وزن هزاردانه بود. نتايج آزمون مقدماتي جينكز و هيمن نشان داد، فرضيه‌هاي مدل براي شمار دانه در بوته و عملكرد دانه در بوته صادق بود اما براي طول سنبله، طول ساق گل و وزن هزاردانه با حذف يك والد و براي ارتفاع بوته با حذف دو والد صادق شد. نتايج به‌دست‌آمده از تجزيۀ هيمن نشان داد، اثر افزايشي و غيرافزايشي ژن‌ها در كنترل صفات نقش دارند. بيشترين ميزان وراثت‌پذيري خصوصي در ارتفاع بوته (47/.) و كمترين آن در شمار دانه در بوته (21/.) مشاهده شد. با توجه به برآورد ميانگين درجۀ غالبيت و نتايج تجزيه‌وتحليل نگاره‌اي، عمل ژن در عملكرد دانه و ارتفاع بوته از نوع اثر افزايشي و در طول ساق گل، شمار دانه در بوته، طول سنبله و وزن هزاردانۀ فوق غالبيت بود.
چكيده لاتين :
In order to graphical analysis and estimation of genetic parameters for yield and its components, a one-way diallel cross was applied with seven bread wheat genotypes. In this study, 21 hybrids along with their parents were evaluated in a randomized complete block design with three replications. The results of variance analysis showed significant difference among genotypes for plant height, peduncle length, spike length, the number of seeds per plant, plant grain yield, and 1000-grain weight. The results of Jinks and Hayman primary test showed that assumptions for the number of seed per plants and plan grain yield were authentic, but it was true for spike length, peduncle length, and 1000-grain weight after eliminating one parent and for plant height by eliminating two parents. The results of Hayman analysis showed the role of additive and non-additive effects of genes on the control of traits. Maximum and minimum of narrow-sense heritability were obtained for plant height (0.47) and the number of seeds per plant (0.21), respectively. According to the average degree of dominance and the results of the graphical analysis, the gene action for grain yield and plant height was additive effects, while it was over-dominance for peduncle length, the number of seeds per plant, spike length and 1000-grain weight.
