تغييرات عملكرد و اجزاي عملكرد جو پاييزه در واكنش به فراهمي نيتروژن و تداخل علف‌هاي هرز

Chenges in grain yield and yield components of winter barley in response to nitrogen supply and weed interference

مديريتعنصرهايغذاييبه‌ويژه نيتروژن، رقابتبينگياهزراعيوعلف‌هاي هرزرا تحتتأثيرقرارمي­دهد. از اين­رو، براي بررسي تأثير نيتروژن و تداخل علف‌هاي هرز برعملكردواجزايعملكرد جوي پاييزۀ رقم ماكويي، آزمايشي مزرعه­اي به­صورت كرت‌هاي خردشده (اسپليت پلات) در قالب طرح بلوك­هاي كامل تصادفي با سه تكرار درايستگاهتحقيقاتي دانشكدۀ كشاورزي دانشگاه تبريز انجامشد.تيمارهاي آزمايش شامل چهار سطح نيتروژن (0، 40، 80 و 120 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار) و ده دورۀ تداخل علف‌هاي هرز(به­صورت دوره­هاي بدون علف هرز و آلوده به علف هرز) بودند كه به ترتيب در كرت­هاي اصلي و فرعي قرار گرفتند. نتايج نشان داد، با افزايش نيتروژن مصرفي، شمار سنبله در واحد سطح، عملكرد دانه و عملكرد زيست‌تودۀ (بيوماس) جو افزايش و شمار دانه در سنبله كاهش يافت. افزايش رقابت و تداخل علف‌هاي هرز به افت معني­دار شمار سنبله در واحد سطح، عملكرد زيست‌توده و عملكرد دانۀ جو منجر شد. بر پايۀيافته­هاياين پژوهش،شمار سنبله در واحد سطح حساس­ترين جزء عملكرد جو به كمبود نيتروژن و تداخل علف­هاي هرز بود. به‌طوركلي با كاربرد نيتروژن در حدود 80 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار و مديريت هر چه بهتر علف‌هاي هرز از طريق كاهش طول دورۀ تداخل علف‌هاي هرز با گياه جو، در شرايط همسان اين آزمايش مي­توان به عملكرد دانۀ بالا در اين گياه زراعي دست يافت.

Nutrients management, especially nitrogen, influences the weed-crop competition. Thus, to evaluate the effect of nitrogen and weed interference on yield and yield components of winter barley (Hordeum vulgare L. Var. Makoei), a field experiment was arranged as split-plot based on randomized complete block design with three replications at the Research Farm of the Faculty of Agriculture, University of Tabriz, Iran. The treatments included four levels of nitrogen (0, 40, 60 and 120 kg ha-1) and 10 weed interference periods in two sets (weed free and weed infested periods), that allocated to the main and subplots, respectively. Results indicated that increasing nitrogen supply increased spikes per area, grain and biological yields and decreased grain number per spike. Weed interference had significant effect on number of spike per m2, grain number per spike, and grain and biological yields. Increasing duration of weed interference led to significant decrease of spikes per m2, biological and grain yields of barley. Based on the results of this research, spike number per m2 was the most sensitive yield component of barley to nitrogen deficiency and weeds interference. Generally, by application of nitrogen up to 80 kg ha-1 and better weeds management by reducing duration of weed interference in barely, high performance in this crop can be obtained in similar conditions.