كليدواژه :
وراثت پذيري , سورگوم جارويي , رگرسيون , تجزيه علّيت
چكيده فارسي :
به منظور ارزيابي هفت توده بومي سورگوم جارويي و تعيين صفات موثر در گزينش ژنوتيپ‌هاي برتر از نظر عملكرد جارو، آزمايشي طي دو سال زراعي 1393 و 1394 در مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان آذربايجان‌شرقي اجرا شد. تجزيه واريانس داده‌هاي اندازه‌گيري شده مربوط به جمعيت پايه در سال 1393 نشان داد كه بين جمعيت‌هاي مورد مطالعه از نظر اكثر صفات مورد ارزيابي اختلاف معني‌داري وجود دارد. در جمعيت حاصل از ژنوتيپ‌هاي برتر، در ميانگين بسياري از صفات نسبت به جمعيت پايه اختلاف معني‌دار مشاهده گرديد. بيشترين و كمترين برآورد وراثت پذيري به ترتيب با 89 و 41 درصد براي صفات قطر ساقه و تعداد برگ برآورد شد. تجزيه علّيت در مرحله پس از برداشت، نشان داد كه صفات وزن تر ساقه، طول برگ پرچم و قطر پدانكل، اثرات مستقيم معني‌داري بر عملكرد پانيكول دارند كه وزن تر ساقه را مي‌توان به عنوان مهم‌ترين صفت در گزينش عملكرد جارو تلقي نمود. در تجزيه علّيت براي عملكرد پانيكول در شرايط قبل از برداشت از مزرعه و بدون نياز به اندازه‌گيري وزن ساقه و طول پانيكول و قطر پدانكول، بيشترين اثرات مستقيم به ترتيب با مقادير 559/0، 231/0، 191/0 و 090/0 متعلق به صفات طول برگ پرچم، تعداد برگ، قطر ساقه و ارتفاع بوته بود. به نظر مي‌رسد براي صرفه‌جويي در هزينه‌ها در مراحل اوليه گزينش و قبل از برداشت سورگوم جارويي از مزرعه، مي‌توان از معيار طول برگ پرچم براي گزينش ژنوتيپ‌هاي برتر استفاده نمود.
چكيده لاتين :
In order to evaluate seven native broom sorghum populations and determine effective traits on broom yield, an experiment was conducted in East Azarbaijan Agricultural and Natural Resources Research and Education Center, Tabriz, Iran, in 2014 and 2015 cropping seasons based on randomized complete block design. Analysis of variance showed that there were significant differences among population in 2014 for most traits. The resulted population from selected genotypes had superiority in the mean of many traits. High and low heritability-%89 and %41 - was observed for shoot diameter and leaf number traits, respectively. Path analysis showed shoot fresh weight, flag leaf lengths and peduncle diameter traits had positive significant direct effect on panicle weight. It seems shoot fresh weight can be considered as very important traits in broom yield selection. Path analysis for panicle yield of broom sorghum in pre harvesting from farm or before flowering condition- no need to measure shoot weight, panicle lengths and peduncle diameter- indicated the most positive direct effect belonged to flag leaf lengths, leaf number, shoot diameter and plant height traits, 0.559, 0.231, 0.191 and 0.090, respectively. Therefore, it seems in the early stages of selection and to save cost in plant breeding projects, flag leaf lengths can be considered as a practical index for selecting promising broom sorghum genotypes.
