تنوع مقاومت نسبت به حمله سرخرطومي برگ يونجه در ژنوتيپ‌هاي مختلف يونجه (Hypera postica Gyll.) در شرايط همدان

Variability of Resistance to Alfalfa Weevil (Hypera postica Gyll.) Attack in Different Alfalfa Genotypes in Hamedan Condition

يونجه از جمله گياهان علوفه ­اي دنيا (به ويژه ايران) مي­ باشد. هرساله عملكرد اين گياه در منطقه همدان توسط حمله خسارت­ زاي سرخرطومي كاهش مي­يابد. بنابراين، به­ منظور ارزيابي مقاومت به آفت فوق در ژنوتيپ­ هاي مختلف اين گياه، 30 جمعيت يونجه زراعي موجود در ژرم­پلاسم مزرعه ­اي با آرايش طرح كاملاً تصادفي در منطقه همدان مورد مطالعه قرار گرفتند. نتايج تجزيه واريانس صفات مورد بررسي، تنوع فراواني از نظر كليه صفات در ژنوتيپ ­ها نشان داد. سبزينگي برگ، درصد خسارت آفت، ارتفاع گياه در زمان بروز خسارت، ارتفاع گياه در زمان برداشت و درصد ماده خشك در سطح احتمال يك درصد و صفت عملكرد علوفه خشك در سطح احتمال پنج درصد تفاوت معني­ داري داشتند. نتايج تجزيه همبستگي­ ها نشان داد كه بين صفت درصد خسارت آفت و تعداد لارو همبستگي مثبت و معني­ دار (**695/0) در سطح احتمال يك درصد وجود داشت. رگرسيون گام­به­گام براي عملكرد تر علوفه­ نشان داد كه صفات عملكرد خشك علوفه و درصد ماده خشك وارد مدل شدند و با ضريب تبيين تجمعي 58/99 درصد بيشترين تغييرات عملكرد تر علوفه را توجيه نمودند. ساير صفات مورد مطالعه تأثير معني­ داري بر مدل نداشتند. با توجه به نتايج به ­دست آمده، جمعيت ­هاي كرج2122 و بمي103 را مي­توان جزء جمعيت­ هاي مطلوب و متحمل به آفت در اين مطالعه و مناسب همدان پيشنهاد نمود.

The forage yield of alfalfa (Medicago sativa L.) is reduced by the attack of alfalfa weevil (Hypera postica Gyll.) in most regions of the world, especially in Hamedan. In order to evaluate the resistance to this insect pest, 30 genotypes of alfalfa were studied in Hamedan using the completely randomized design (CRD). The results of the analysis of variance of all the studied traits showed a highly significant variability of all traits in genotypes. There was a significant difference in leaf greenness, pest damage percent, Plant height at the time of damage and percent of dry material at the level of 1% probability. This difference was significant for dry forage yield at the level of 5% probability. The results of the analysis of correlation showed a significant and positive correlation (P=0.695**) between the pest damage percent and larvae number at the level of 1% probability. In the stepwise regression for fresh forage yield, dry forage yield and dry material percent entered the model, respectively. These traits justified most of the changes in fresh forage yield with the cumulative contrast coefficient of 99.58%. Other studied traits did not have any significant influence on the model. With regard to the results of the present study, Karaj 2122 and Bami103, can be recommended as the optimum population, which are resistant to pests and suitable for cultivation in Hamedan.