كليدواژه :
باغ تجاري , برنامه‌هاي اصلاحي , خودسازگاري , ديرگل‌دهي , بادام
چكيده فارسي :
بادام يكي از گونه هاي مهم جنس Prunus از نظر اقتصادي مي باشد. خودناسازگاري يكي از مشكلات مهم و محدودكننده در ميزان تشكيل ميوه و محصول دهي بادام مي باشد. بنابراين شناسايي ارقام خودسازگار بادام اهميت ويژه اي دارد. از مشكلات ديگر توليد بادام سرماي ديررس بهاره بوده كه براي رفع آن بايد ارقام ديرگل و مقاوم به سرماي بهاره معرفي كرد. بنابراين، آزمايشات زير با هدف به‌دست آوردن ارقام خودسازگار و ديرگل برتر روي 90 ژنوتيپ بذري بادام در شهرستان آشتيان از توابع استان مركزي صورت گرفت. در آزمايش اول ميزان خودسازگاري ژنوتيپ ها مورد بررسي قرار گرفت كه تعداد پنج ژنوتيپ 30، 42، 56، 63 و 82 نيمه خودسازگار تشخيص داده شدند. در آزمايش دوم زمان گلدهي ژنوتيپ ها مورد مطالعه قرار گرفت كه زمان گلدهي 43 عدد از ژنوتيپ هاي مورد مطالعه از يك تا يازده فروردين ثبت شد كه با توجه به اينكه در اين زمان از سال احتمال سرمازدگي بهاره كاهش پيدا ميكند لذا اين ژنوتيپ ها ميتوانند كانديداي خوبي به‌عنوان والد ديرگل در برنامه ها اصلاحي باشند و يا بعد از بررسي خصوصيات كمي و كيفي ميوه، در صورت تأييد به‌عنوان رقم تجاري مورد استفاده قرار بگيرند. از اين تعداد، زمان گلدهي 10 عدد از ژنوتيپ ها (شامل ژنوتيپهاي شماره 13، 14، 19، 31، 58، 62، 63، 76، 80 و 82) از تاريخ شش فروردين تا 11 فروردين ثبت شد كه اين ژنوتيپها به‌عنوان ژنوتيپ هاي ديرگل تا خيلي ديرگل طبقه بندي شدند. در آزمايش سوم؛ صفات رويشي و ميوه ژنوتيپ هاي انتخاب شده به عنوان ديرگل و خيلي ديرگل (43 ژنوتيپ) مورد ارزيابي قرار گرفت و با توجه به خصوصيات يك بادام خوب از نظر توليدكننده و مصرفكننده (ديرگلي، عملكرد زياد، مغز بزرگ، رنگ مغز، طعم مغز و درصد مغز زياد)؛ تعداد 13 ژنوتيپ شامل ژنوتيپ هاي شماره 3، 6، 13، 14، 23، 43، 57، 62، 63، 71، 77، 80 و 82 به‌عنوان ژنوتيپ هاي برتر معرفي شدند كه براي احداث باغات بادام به باغداران توصيه مي‌شوند.
چكيده لاتين :
Almond is an economically important species of genus Prunus. Self-incompatibility and less quality fruit are the most important limitative problems for fruit set and cropping in almond. Also, almond is the earliest temperate tree crop to bloom, which limits production in areas with spring frosts. One of the main breeding objectives for almond is finding or production of late-flowering cultivars. Thus, this study was conducted in 90 seedling genotypes of almond for finding self-compatible and late-flowering genotypes. Results of the first experiment showed that five genotypes including No. 30, 42, 56, 63 and 82 were semi-self-compatible. Results of the second experiment showed that the considered genotypes had significant differences in flowering time; so that flowering time varied from March 12 to March 30. Flowering time of 10 genotypes (No. 13, 14, 19, 31, 58, 62, 63, 76, 80 and 82) ranged from 25 to 30 March, which were known as late to very late flowering genotypes. Furthermore, flowering time for 33 genotypes were recorded from 20 to 24 March and they clustered as late flowering genotypes. These two groups can be used as parents in breeding programs or after evaluation of vegetative and fruit traits for cultivation in commercial orchards. According to results of the third experiment, 13 out of 43 late flowering genotypes including No. 3, 6, 13, 14, 23, 43, 57, 62, 63, 71, 77, 80 and 82 were the best genotypes in terms of consistent high fruit set, large nut, large kernel and high kernel percentage and can be singled out for cultivation in orchard.
