اثر كادميوم و زئوليت بر صفات رشد شاهي (Lepidium sativum L.) و تربچه (Raphanus sativus L.)

Effect of Cadmium and Zeolite on Vegetative Growth Parameters of Cress (Lepidium sativum L.) and Radish (Raphanuss ativus L.)

به‌منظور بررسي اثر كادميوم و زئوليت بر رشد رويشي دو سبزي شاهي و تربچه، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در ايستگاه تحقيقاتي خلعت پوشان دانشگاه تبريز در سال 1390 به اجرا درآمد. كادميوم به­عنوان فاكتور اول در پنج غلظت (صفر، پنج، 10، 20 و 40 ميلي­گرم بر كيلوگرم خاك) از منبع سولفات كادميوم و زئوليت (كلينوپتيلوئيت سبزوار) در دو سطح (صفر و يك درصد وزن خاك) به­عنوان فاكتور دوم استفاده شد. براساس نتايج به­دست آمده مشاهده شد كه غلظت‌هاي مختلف كادميوم بر وزن تر و خشك و سطح برگ گياه شاهي و وزن تر و خشك برگ و ريشه و طول و قطر ريشه گياه تربچه مورد بررسي معني‌دار است. درحالي‌كه اثر زئوليت فقط در مورد سطح برگ و وزن تر گياه شاهي معني‌دار بود. در تيمار 40 ميلي­گرم بر كيلوگرم كادميوم وزن تر و خشك ريشه در تربچه به ترتيب 38 و 36 درصد كاهش يافت. حضور زئوليت در خاك موجب بهبود صفات رشدي گياه شاهي شد اما در مورد گياه تربچه اين حالت مشاهده نشد. در تيمار 20 ميلي‌گرم بر كيلوگرم كادميوم با افزودن زئوليت سطح برگ شاهي به 2 برابر افزايش يافت. كادميوم اثر منفي بر صفات رشدي هر دو گياه داشت و كاربرد زئوليت اثرات منفي آن را در بعضي از صفات مورد بررسي كاهش داد.

In order to investigate the effect of cadmium and zeolite on vegetative growth of cress and radish a factorial experiment carried out in a completely randomized design with 3 replications at Research Station of Tabriz University. Cadmium as the first factor at 5 concentrations (0, 5, 10, 20 and 40 mg/kg soil) from cadmium sulfate and zeolite (Klinoptiolite, Sabzevar) as the second factor with two levels (0 and 1% w/w soil) were studied. The result showed that cadmium significantly affected dry and fresh weight and leaf area of cress and root weight, length and diameter and leaf fresh and dry weight of radish. Zeolite only affected cress leaf area and fresh weight significantly. Treatment with 40 mg/kg Cd led to decreasing of radish root fresh and dry weight about 38 and 36% respectively. Application of zeolite in the soil improved growth characteristics of radish, whereas this amendment positive effect on cress was not observed. Cress leaf area was increased 2-fold by the addition of zeolite in 20 mg/kg Cd treatment. Cadmium had negative effect on growth characteristics of both plant and its negative effects on some traits was reduced by application of zeolite.