تأثير روش‌هاي مختلف خاك ورزي و گياه پوششي بر كارآيي جذب و مصرف نور در سيب زميني (Solanum tuberosum) تحت شرايط آب و هوايي همدان

The Effect of Different Methods of Tillage and Cover Crop on Radiation Interception and Use by Potato (Solanum tuberosum) under Hamedan Weather Condition

كاربرد سامانه­هاي خاك­ورزي حفاظتي و گياهان پوششي از روش­هاي اصلي مديريت بوم­شناختي در توليد محصولات كشاورزي هستند كه منجر به بهبود كارآيي مصرف منابع توسط گياهان مي­شود. به­منظور ارزيابي روش‌­هاي خاك‌­ورزي و گياه پوششي بر كارآيي جذب و مصرف نور سيب‌­زميني آزمايشي به­صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح پايه بلوك­‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 1392 انجام شد. كرت‌هاي اصلي شامل خاك­‌ورزي در سه سطح (خاك‌­ورزي متداول، خاك­‌ورزي حداقل و بدون خاك‌­ورزي) و كرت‌هاي فرعي شامل گياه پوششي در سه سطح (بدون گياه پوششي، گياه پوششي جو و ماشك) بود. نتايج آزمايش نشان داد كه شاخص سطح برگ، تجمع ماده خشك كل، ميزان جذب نور و كارآيي مصرف نور سيب‌­زميني در خاك‌­ورزي متداول و گياه پوششي ماشك افزايش يافت. بيشترين شاخص سطح برگ سيب­‌زميني در خاك‌­ورزي متداول و گياه پوششي ماشك (6/4) و كمترين آن در بدون خاك­ورزي و عدم گياه پوششي (3/2) به­‌دست آمد. با افزايش شاخص سطح برگ در خاك­‌ورزي متداول و گياه پوششي ماشك، روند جذب نور حدود 85 درصد افزايش يافت. همچنين نتايج حاكي از اثر مثبت گياه پوششي ماشك بر رشد سيب­‌زميني بود. به­‌طوري­‌كه بيشترين و كمترين تجمع ماده خشك به‌­ترتيب در خاك‌­ورزي متداول و گياه پوششي ماشك (1985/6 گرم در مترمربع) و عدم خاك‌­ورزي و كاشت گياه پوششي (4/1236 گرم در مترمربع) به­‌دست آمد. بيشترين و كمترين ميانگين كارآيي مصرف نور سيب­‌زميني در تيمار خاك‌­ورزي متداول و گياه ماشك و تيمار عدم خاك‌­ورزي و گياه پوششي به­ترتيب معادل 3/12 و 2/09 گرم بر مگاژول تشعشع فعال فتوسنتزي بود.

Utilization of the conservation tillage systems and the cover crops are ecological management methods in crop production techniques that lead to improvement of resources absorption and use efficiency by plants. Based on this purpose the present study was conducted to evaluate radiation absorption and use efficiency in potato farms under different tillage systems and cover crops conditions in 2013. Treatments were included tillage systems at three levels (conventional tillage, minimum tillage and no-tillage) as min plot, three levels of cover crops (vetch, barely and without cover crop) as sup plot. The results showed that leaf area index, dry matter accumulation, light absorption and light use efficiency in conventional tillage and cover crop of vetch increased. The most leaf area index of potato (6.4) was related to conventional tillage with cover crop of vetch treatment while the lowest leaf area index (3.2) was related to no-tillage with no cover crop treatment. By increasing of leaf area index, light absorption improved about 85% in conventional tillage with cover crop of vetch compare to other treatments. Vetch cover crop also had positive effects on potato growth. So, the highest dry matter accumulation (1985.56 g m-2) was observed in conventional tillage with cover crop of vetch treatment while the lowest dry matter accumulation (1236.44 g m-2) was observed in no-tillage with non-crop cover treatment. Average maximum and minimum radiation use efficiency for potato were 3.12 and 2.09 g MJ-1 in conventional tillage with cover crop of vetch treatment and no-tillage with no cover crop, respectively.