تنوع ژنتيكي و وراثت‌پذيري ويژگي‌هاي مورفولوژيكي ارقام و ژنوتيپ‌هاي زردآلو در شرايط آب و هوايي سنندج

Variability and Heritability of Morphological Traits in some Apricot Genotypes at Climatic Conditions of Sanandaj, Kurdistan Province, Iran

در اين مطالعه تنوع ژنتيكي 26 رقم و ژنوتيپ زردآلوي موجود در كلكسيون مركز تحقيقات گريزه سنندج در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با استفاده از ويژگي‌هاي مورفولوژيكي ارزيابي شد. براساس نتايج تجزيه واريانس داده‌ها، اثر ژنوتيپ بر تمام ويژگي‌هاي عملكرد، درصد تشكيل ميوه، درصد گل ناقص، درصد دومادگي، مساحت سطح برگ، طول دمبرگ، نسبت طول به عرض برگ، وزن تر هسته، درصد ماده خشك ميوه در سطح احتمال يك درصد معني‌دار بود. تنوع زيادي در عملكرد، درصد تشكيل ميوه، درصد گل ناقص، درصد ماده خشك ميوه در بين ژنوتيپ‌ها مشاهده شد. نتايج نشان داد كه متوسط عملكرد در درختان زردآلو از 49/9 كيلوگرم براي ژنوتيپ قميشلو تا 17/81 كيلوگرم در هر درخت براي ژنوتيپ تيلتون متفاوت بود. ميزان درصد گل ناقص دربين ژنوتيپ‌ها از 5/2 درصد براي ژنوتيپ خرمتا 2 تا 3/95 درصد براي ژنوتيپ قميشلو، وزن تر هسته از 3/1 گرم براي ژنوتيپ خرمتا 1 تا 02/4 گرم براي ژنوتيپ ملاير بود. درصد ماده خشك ميوه از 13/10 گرم براي ژنوتيپ قميشلو تا 36/20 گرم براي ژنوتيپ كانينو جهت انتخاب ژنوتيپ‌هاي برتر جهت توليد برگه زردآلو متغير بودند. برآورد ضرايب تنوع فنوتيپي و ژنتيكي نشان داد كه ويژگي‌هاي درصد دومادگي و درصد گل ناقص از حداكثر ميزان تنوع ژنتيكي برخوردار بودند. ويژگي­هاي عادت و قدرت رشد رويشي درخت، تراكم گل‌دهي، ارتفاع مادگي نسبت به پرچم‌ها و تراكم ميوه‌دهي بيش‌ترين ميزان توارث‌پذيري و ويژگي‌هاي درصد دومادگي گل، طول دمبرگ و مساحت سطح برگ كم‌ترين مقدار توارث‌پذيري را دارا بودند.

In this study, the genetic diversity of 26 apricot genotypes collected from Agricultural Research Station of Kurdistan Collections was evaluated using morphological traits based on a randomized complete block design with three replications. Analysis of variance showed that the effect of genotype on all morphological traits was significant at the 1% level of probability. The high diversity for yield, productivity, percentage of incomplete flowers, percentage of the dry matter was observed among genotypes. Results showed that the yield of apricot trees ranged from 9.49 kg per tree in Ghamishlou to 81.71 kg per tree in Tilton. Percentage of incomplete flowers ranged from 2.5% in Khorramta2 to 95.3% in Ghamishlou genotype. Stone weight ranged from 1.3 in Khorramta1 to 4.02 in Malayer. Dry matter ranged from 10.13 gr in Ghamishlou to 20.36 gr in Canino. Estimation of phenotypic and genotypic coefficients showed that the percentage of two pistil and incomplete flowers had the maximum amount of genetic diversity. The highest heritability was belonged to tree growth habit, tree growth vigor, flower density, pistil/ stamen height and fruit density and the lowest heritability was associated with the percentage of two pistil, leaf area and petiole length.