شكاف‌هاي اجتماعي عراق و تأثير‌هاي آن بر سياست خارجي جمهوري اسلامي ايران با محور بحران 2014

11urwSocial Gaps in Iraq and its Influences on Islamic Republic of Iran Foreign Policy Based on 2014 Crisis

عراق، كشوري با ميزان تجانس اجتماعي پايين است. تعدد گروه­هاي قومي- مذهبي و سهم­خواهي از قدرت، شكل­گيري شكاف­هاي اجتماعي چندگانه را در عراق، موجب شده كه با شكل­گيري گروه­هاي تروريستي، بر سياست خارجي كشورهاي منطقه، تأثيرگذار بوده‌است. اين مقاله سعي‌دارد با روش تحليلي و محور‌بودن نظريه نورئاليسم تدافعي به اين پرسش پاسخ‌گويد كه شكاف­هاي اجتماعي عراق بر سياست خارجي ايران در عراق در ابعاد داخلي، منطقه­اي و بين­المللي در شرايط ظهور داعش چه تأثيري‌داشته‌است؟ همچنين اين فرضيه مطرح‌مي‌شود كه شكاف­هاي اجتماعي عراق در شرايط ظهور گروه­هاي تروريستي نظير داعش، زمينه مواجه ايران با چالش­هاي داخلي، منطقه­اي و بين­المللي را فراهم‌كرده و وجوه امنيتي آن را افزايش‌داده‌است. يافته­ها نشان‌مي­دهند كه اين مسئله در ابعاد داخلي سياست خارجي، ايران را با تعميق شكاف شيعه و سني و نيز احتمال تجزيه عراق و مسائل قوميتي برخاسته از آن مواجه‌مي­كند؛ اين مسئله در بعد منطقه­اي خود ازيك‌طرف، ايجاد شكاف در ژئوپليتيك شيعي و درنتيجه، شكاف در محور مقاومت را درپي‌دارد و ازطرفي نيز، تهديد محيط امنيتي منطقه­اي را موجب مي­شود كه واكنش ايران درراستاي دفاع فعال تهاجمي را به‌همراه‌داشته‌است؛ در طرف سوم نيز، اين مسئله به شكل­گيري ائتلاف منطقه­اي ضد ايران با محور بودن حمايت از داعش و ساير گروه­هاي تروريستي منجر‌شده‌است. درنهايت در سطح بين­المللي، افزايش حضور آمريكا در محيط منطقه­اي ايران و راهبرد نيابتي سياست خارجي اين كشور را ضد ايران درپي‌داشته‌است.

Iraq is a country with low consensus. Diversity of ethnic-religious groups and claiming a share of power has led to multi social gaps in Iraq which affects foreign policies of this country coincided with terrorist groups emerging. With defensive neorealism theory, this is analytical research which surveys influences of Iraq’s social gaps on Iran’s foreign relations inside Iraq in domestic, regional, and international levels. Also, this theory is posed that social gaps in Iraq with establishment of ISIS terrorist group has increased the possibility that Iran will experience domestic, regional, and international challenges. Findings show this subject in domestic aspects of Iran’s foreign policy makes the gap between Shia and Sunni gap bold, considering possibility of Iraq decomposition. This subject in regional level leads to gap in Shia geopolitics and gap in resistance and also threats security of the area, leading to Iran’s aggressive active defense. In addition, it has resulted in integration and coalition against Iran for excuse of resisting to ISIS and other terrorist groups. Finally, in international level, it has led to more tangible presence of Iran in the region, influencing public thoughts against Iran.