كنشِ دموكراتيك جنبش‌هاي اسلامي در تركيه با تأكيد بر طريقتهاي عرفاني

Democratic action of Islamic Movements in Turkey Considering Mystic Doctrine

قابل و تعامل دين و دولت در تركيه، برآيندهاي خاص جامعهشناختي داشته كه ازيك‌سو مدلول پديده‌هاي سياسي در گذشته و ازديگرسو، دليل مناسبات سياسي – اجتماعي در آينده بوده‌است. تركيه اگرچه چندبار كودتاي نظامي را تجربه‌كرد، به‌نظرمي‌رسد كه نسبت‌به ديگر كشورهاي اسلامي خاورميانه، دموكراسي‌اي كارآمد‌تر و جاافتاده‌تر داشته‌باشد؛ دموكراسي در اين كشور (اگر نگوييم نهادينه شده‌است) در حال نهادينه‌شدن است. سنت دموكراتيك در اين كشور با ديگر كشورهاي اسلامي خاورميانه (به‌جز ايران) قابل‌قياس نيست. اين پژوهش درپي پاسخ‌گويي به اين پرسش است كه «چرا جريان‌ها و جنبش‌هاي اسلامي در تركيه به كنش‌هاي خشونت‌بار رونياورده‌اند يا به‌مانند ديگر كشورهاي منطقه، تركيه، دستخوش تحولات خشونت‌بار از اين سنخ نبوده‌است؟ به‌عبارت‌ديگر چرا براي جنبش‌هاي اسلامي در تركيه، مبارزه در رژيم، نسبت‌به مبارزه با رژيم اولويت‌داشته‌است؟»؛ نگارندگان بر اين باور هسنند كه براي پاسخ‌گويي به پرسش بالا مي‌توان از دو دسته عوامل «زيربنايي و روبنايي» نام‌برد: درباره عوامل زيربنايي، مي‌توان به فرهنگ سياسي مردم تركيه به‌عنوان عامل تعيين‌كننده نوع مشاركت سياسي، طريقت‌هاي عرفاني و تأثير آنها بر انسان‌شناسي و خداشناسي شهروندان تركيه و همچنين غيرسياسي‌بودن اين طريقت‌ها، اشاره‌كرد؛ ازجمله عوامل روبنايي نيز مي‌توان، توان بالاي رژيم سكولار در سركوب مخالفان مسلح، ايجاد نظام چندحزبي، انتخابات آزاد و رشد اقتصادي را برشمرد

Conflicts and interactions between religion and government in Turkey has had some specific sociological results and outcomes which have been caused by past political movements and have caused political-social relations in future. Experiencing some military coups, it seems that Turkey has more efficient democracy compared to other countries in the area. Democracy is being rooted in this country (if don’t say already rooted). Democracy tradition in Turkey, except Iran, is not comparable to any other countries in the area. This research answers the question “why Islamic movements in Turkey have not applied violent actions”? In other words, why fighting in the regime is high priority to fighting to regime for Islamic movements”? Authors believe that there are two types of factor for answering this question: infrastructure and superstructure factors. Infrastructure factors include Turkish people political culture as a determining factor for political collaboration type, mystic doctrines and its influence on their theology and anthropology. Superstructures involve high power of secular regime in suppression of oppositions, creation of multi-party regime, free elections, and economic growth.