بررسي تصحيح عبهرالعاشقين (كربن معين) - از نگاه بايسته هاي تصحيح

عبهرالعاشقين نوشتة روزبهان بقلي، عارف بزرگ سدۀ ششم، يكي از مهم ترين آثار عرفاني فارسي است كه از نگاه آموزه هاي عرفاني و نثر فارسي جايگاه شاياني دارد. اين كتاب در سال 1337 به همّت هانري كربن و محمّد معين، بر پاية دو نسخة ناقص و پرغلط تصحيح و منتشر شد و با وجود تصحيح ديگري به كوشش جواد نوربخش، تا امروز همين تصحيح موردتوجّه پژوهشگران بوده و بيشتر كارهايي كه بر بنياد اين كتاب انجام گرفته، بر پاية همين تصحيح بوده است. پژوهش حاضر نشان مي دهد كه اين تصحيح در چه پايه و مايه اي است و صحّت و اعتبار آن چه اندازه است؟ بدينمنظور، به شيوۀ تحليلي و توصيفي و بر بنياد بايستگي هاي تصحيح خوب، اين تصحيح را بررسيده و با مقايسة آن با نسخ تازه اي كه در دسترس مصحّحان نبوده است، به اين نتيجه رسيده ايم كه اين تصحيح با همة كوشش هاي مصحّحان، به دليل نبود نسخه هاي صحيح و بدخواني هاي فراوان، دستخوش افتادگي هاي بسيار، افزودگي هاي نابه جا، كژخواني هاي فراوان و ... است و نيز فقدان تعليقات و توضيحاتي براي حل دشواري ها، ذكرنكردن منابع اقوال و اشعار منقول در متن و نداشتن فهرست هاي كارگشا، ازجمله ايرادها و كمبودهاي ديگري است كه تصحيح علمي تازه اي از اين متن مهم را ضروري مي سازد.