پيوندهاي گفتماني و تصوير زنان در باغ بلور

در اين مقاله، رمان باغ بلور (1365) نوشتة محسن مخملباف از منظر نحوة تعامل با گفتمان غالب اجتماعي در اين دهه، در موضوع زنان و با استفاده از تحليل متني برمبناي دستور نقش‌گرا و عمدتاً با استفاده از مؤلفه‌هايي كه سيمپسون (Paul Simpson) (1993) بر آن‌ها تأكيد كرده است و سپس تبيين يافته‌ها بر اساس نگره‌هاي تفسيري تحليل فمينيستي ـ انتقادي گفتمان تحليل شده است. باغ بلور به جرياني در داستان‌نويسي فارسي تعلق دارد كه پس از انقلاب و با هدف اجراي آرمان‌هاي انقلاب اسلامي در حوزة ادبيات پديد آمد. در اين مقاله، پس از توصيف مختصري از گفتمان‌هاي ناظر به جنسيت در تاريخ معاصر ايران و گفتمان غالب در اين حوزه در دهة 1360 و برمبناي اين زمينة تاريخي و گفتماني، متن رمان بررسي شده است. نتيجة اين بررسي نشان مي‌دهد در اين رمان، با بازتوليد ارزش‌هاي سنت پدرسالاري، بازنمايندة دو استراتژي گفتماني عمده در حوزة زنان به‌كار گرفته شده است؛ تقليل زن به مادر و تقديس مظلوميت وي. اين تصوير نيز به نوبة خود، هم‌جهت با‌ كليشه‌هاي جنسيتي است.