الگوي پيشنهادي براي تطبيق نظرية جامعه شناسي با ساختار ادبي اجتماعي رمان فارسي

نقد جامعه شناختي رمان يكي از انواع پركاربرد نقد ادبيات داستاني است كه بر مبناي پيوند ميان ساختارهاي اجتماعي و ساختار ادبي، قرائتي جامعه شناسانه از متن ادبي ارائه مي دهد و در عين حال، جنبه هاي زيبايي شناسانه اثر را نيز در نظر مي گيرد. اين نقد مانند ساير انواع نقد ادبي وارداتي است و در بسياري موارد ميان نظريه و متنِِ بررسي شده پيوند محكمي وجود ندارد. هدف از نگارش اين مقاله ارائه الگويي كاربردي از اين نقد، متناسب با ويژگي هاي اجتماعي ادبي رمان فارسي است كه با در نظر گرفتن اصول پايه اي اين نظريه و تطابق آن با دوره هاي اجتماعي در رمان فارسي تدوين شده است. كشف ساختارهاي معنادار كه فاعل جمعي دارند، كشف درون مايه هاي اجتماعي تكرارشونده در رمان فارسي، اهميت شناخت جايگاه طبقاتي نويسنده و بازتاب آن بر پيرنگ و شخصيت هاي رمان، كشف ارتباط و تناظر ميان ساختار ادبي و ساختار اجتماعي رمان، و درنهايت تحليل و تشريح يافته ها و برقراري پيوند ميان ساختار اجتماعي و ساختار ادبي ساختار پيشنهادي اين مقاله است. به نظر مي رسد با استفاده از اين ساختار بتوان الگويي كاربردي و متناسب با رمان ايراني بر مبناي نظريه، براي نقد جامعه شناختي رمان فارسي تدوين كرد.