فرجام گريزي در داستان و فراداستان بر اساس نظرية توماشفسكي

هدف از نگارش مقاله حاضر بررسي سه داستان فرجام گريز معاصر ايراني بر اساس نظريه توماشفسكي، نظريه پرداز و نويسنده روس، در سكانس هاي روايي است. موضوع اصلي اين مقاله پرداختن به دگرگوني در پايان بندي داستان هاي «حضور» و «پلكان» از ابوتراب خسروي و «مرا بفرستيد به تونل» اثر بيژن نجدي است. تبيين ميزان توانمندي و موفقيت داستان پردازان معاصر ايراني و تطبيق داستان ِ آن ها بر اساس نظريه هاي گوناگون ضرورت اين بررسي را ايجاب كرده است. شايان ذكر است كه اين پژوهش به روش تحليل اسنادي و تحليل محتوا، طرح مكانيسم دگرگوني روايي، در سه داستان كوتاه نام برده انجام گرفته است. بررسي داستان ها نشان مي دهد كه در اين آثار هر دو نويسنده با اين شيوه نگارش نه تنها در پي پيرنگ كاملي نيستند، بلكه با ساختاري چندلايه و استعاري سعي دارند نشان دهند كه از يك داستان نمي توان به يك معنا و پيام واحد بي چون وچرا دست يافت و براي رسيدن از موقعيت ابتدايي به موقعيت پايانيْ فقط گذشت زمان كافي نيست ، بلكه براي ساخت داستان دستِ كم، وجود يك اقدام براي دگرگوني داده هاي اوليه در طول فرايند داستان الزامي است.