رفتارشناسي شخصيت هاي داستانك هاي عدل و دزد قالپاق نوشتة صادق چوبك براساس نظريات روان شناسي اجتماعي

صادق چوبك (1377 1295 ه.ش.) از داستان نويسان نام آشناي معاصر است. در داستانهاي چوبك مي توان چهره جامعه ايران زمان نويسنده را به وضوح ديد. در اين مقاله، به روش تحليل و توصيف متن و با بهره گيري از مطالعات بينارشته اي (روانشناسي، جامعه شناسي و ادبيات) به رفتارشناسي شخصيتها در دو داستانك «عدل» و «دزد قالپاق» از صادق چوبك پرداخته ايم. براي اين كار، تأثير حضور ديگران در رفتار فرد را كه يكي از اساسي ترين موضوعات روانشناسي اجتماعي است در دو اثر ياد شده بررسي كرده ايم و با ارائه نظريه هاي مختلف، ضمن روانشناسي شخصيتها، به ريشه يابي برخي رفتارهاي اجتماعيِ آنان پرداخته ايم و بدين گونه زوايايي از هنرآفريني چوبك را در ترسيم اوضاع اجتماعي و فرهنگي دهه هاي 20 و 40 به نمايش گذاشته ايم. مقاله حاضر مي تواند سرآغازي بر بررسي ديگر داستانهاي چوبك از نگاه روانشناسي اجتماعي باشد؛ نيز در نقد و بررسي آثار ديگر نويسندگان با رويكرد روانشناسي اجتماعي راهگشاست. يافته ها نشان مي دهد كه از ديدگاه روانشناسي اجتماعي، نظريه هاي «پخش شدن مسؤوليت»، «بي توجهي جمعي»، «همرنگي ماشيني» و «ناكامي پرخاشجويي» با داستانك هاي عدل و دزد قالپاق همسازي و همنوايي دارند.