الگوي تعاملي سه‌جانبه پوياي سياست خارجي در انديشه امام خميني(ره)

The Triple Dynamic Interactive Model of Foreign Policy based on Imam Khomeini’s View

اين مقاله با در نظر گرفتن سه دوره زماني مختلف در كنش سياست خارجي امام خميني(ره)، تلاش دارد تا با بهره‌گيري از روش تحليل محتوا در ادبيات گفتاري ايشان در مجموعه 22 جلدي صحيفه امام، سامانه مربوط به الگوي‌هاي رفتار سياست خارجي ايشان طي هر يك از اين ادوار سه‌گانه و نيز نحوه تعامل آن‌ها با يكديگر را طرح‌ريزي نمايد. بر اين اساس، منطق اقدام ايشان در عرصه سياست خارجي در سه قالب متعامل «عدم تعهدگرايي ملت‌محور»، «آرمان‌گرايي امت‌محور» و «آرمان‌گرايي امت ـ ملت محور» تبيين گرديده است. بر اساس يافته‌هاي اين پژوهش، الگوي سياست خارجي امام خميني(ره)، با بهره‌گيري از ويژگي‌هايي چون ترتب، تدرج و وسع، در پي ايجاد نوعي رابطه تعاملي بين نگاه واقع‌بينانه و آرمان‌گرايانه به سياست خارجي است تا از اين طريق به بهترين شيوه ميان تحصيل مصالح ملي و نيز پيگيري مصالح امت‌محور ايجاد توازن نمايد. بر اين اساس، آنچه از منظر امام خميني(ره) اهميت بيشتري مي‌يابد، حفظ و صيانت از اصول اساسي و بنيادين اسلام و نيز ارزش‌هاي ملي‌گرايانه به‌عنوان پايگاهي براي حفظ و نشر ارزش‌هاي اسلامي در عرصه سياست خارجي است كه اين مهم از طريق ايجاد نوعي توازن ميان اهداف ملت‌محور و اهداف امت‌محور در عرصه روابط خارجي ميسر مي‌شود.

This article with recognizing the three different periods in Imam Khomeini’s foreign policy and with using the content analysis method, attempts to show the Imam Khomeini’s model of behavior in his foreign policy actions. Accordingly, his logic of action in this periods is described in three forms of “Nation oriented non-alignment”, “Ummah oriented idealism” and “Nation-Ummah idealism”. Based on the findings of this research, Imam Khomeini’s foreign policy model with using such a characteristics as graduation and expansion, is seeking to a kind of interactive relationship with a realistic and idealistic views to foreign policy, which can used to earn the national and ummah interests in the best way. Accordingly, what that is important here, is to preserve fundamental Islamic and internal principles in field of foreign policy based on his views, which needed to balance between nation oriented and ummah oriented goals in field of foreign policy.