كليدواژه :
عملكرد , فتوسنتز خالص , سرعت رشد , شاخص سطح برگ
چكيده فارسي :
به‌منظور بررسي اثر تاريخ‌هاي مختلف كاشت بر روند رشد شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول و ميزان فتوسنتز خالص و هم‌چنين بررسي عملكرد ارقام برنج آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي يك بار خرد شده و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در شمال خوزستان اجرا گرديد. عامل اصلي تاريخ كاشت در سه سطح (5 خرداد، 20 خرداد و 5 تير) و عامل فرعي شامل سه رقم عنبوري قرمز (بلند و كوتاه) و چمپا بود. نتايج تجزيه واريانس نشان داد بين تاريخ‌هاي مختلف كاشت و ارقام در تمامي صفات تفاوت معني‌دار وجود داشت، ولي اثر متقابل دو عامل بر هيچ‌يك از صفات معني‌دار نبود. بيش‌ترين مقدار شاخص سطح برگ، سرعت رشد محصول و ميزان فتوسنتز خالص مربوط به تاريخ كاشت اول و بيش‌ترين عملكرد دانه مربوط به تاريخ كاشت سوم بود. شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول در تاريخ كاشت 5 خرداد كه بيش‌ترين تنش حرارتي در مرحله زايشي را دارا بود در مدت زمان كمتري به حداكثر رشد خود رسيدند كه البته پس از آن شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول به سرعت كاهش يافتند كه مي‌توان از آن به‌عنوان مكانيسمي جهت فرار از گرما نام برد و اين در حالي بود كه ميزان فتوسنتز خالص بيش‌ترين تغييرات را در تاريخ كاشت 20 خرداد دارا بود. در بين ارقام نيز كم‌ترين تغييرات در شاخص‌هاي فوق را عنبوري پا كوتاه و بيش‌ترين عملكرد را رقم چمپا با متوسط 4/3795 كيلوگرم در هكتار دارا بودند.
چكيده لاتين :
This study was carried out evaluate the effect of planting dates on the trend of leaf surface growth indicator, growth, and net photosynthesis rates and also the yield of rice cultivars through a split plots experiment based on a randomized complete block design with three replications in the north region of Khuzestan. Main factor was the date of planting at three levels (26 May, 10 Jun, 26 Jun) and the subordinate factor included three cultivars of Red Amber (long and short grains), and Champa. Results of variance analysis indicated that there was a significant difference between different dates of planting and all properties, but no significant difference observed in the interaction of both factors. In addition, the maximum LAI, CGR, and net photosynthesis rate was related to the first date and the highest yield of grain was related to the third date of planting. Evaluating the trend of leaf area indices and crop growthrate on 26 May, which had the maximum thermal stress at the reproductive stage, they reached the maximum growth in a shorter period of time. However, after that, the leaf area indices and the growth rate rapidly reduced, which can be referred to a mechanism of escaping the heat, while the rate of net photosynthesis reached its maximum changes on 26 May. Among the cultivars, short-grain Amber had the minimum changes in above characteristics and Champa had the maximum yield with an average of 3795.4 kg/ha.
