نمونه‌گيري دنباله‌اي با دقت ثابت براي تخمين جمعيت سن مادر Eurygaster integriceps Put. (Het.:Scutelleridae) در مزارع گندم ديم بروجرد

Fixed Precision Sequential Sampling Plans to Estimate Overwintered Sunn Pest) Eurygaster integriceps Put.) Population in Rainfed Wheat Fields in Borujerd

سن گندمEurygaster integriceps Put. مهمترين آفت گندم و جو در اغلب نواحي توليد گندم و جو كشور از جمله استان لرستان است. در طول سال‌هاي 1383 و 1384 پراكنش فضايي سن مادر و مدل‌‌هاي نمونه‌گيري دنباله‌اي با دقت ثابت براي دو كادر مربع 25/0 و 5/0 متر مربعي در مزارع گندم ديم شهرستان بروجرد مورد مطالعه قرار گرفت. بر اساس مقادير ضريب تبيين به دست آمده از محاسبات رگرسيوني، براي كادر 25/0 متر مربع، شاخص تيلور و براي كادر نيم متر مربع شاخص آيوائو برازش بهتري نشان داد. وجود اختلاف معني‌دار آماري بين شاخص تايلور (19/1) براي كادر كوچك و شاخص آيوائو (13/1)‌ براي كادر بزرگ با عدد يك، نشان‌دهنده‌ي تجمعي بودن پراكنش سن مادر در مزارع گندم ديم است. به منظور تخمين جمعيت سن مادر در مزرعه، مدل‌هاي نمونه‌گيري دنباله‌اي با دقت ثابت به روش گرين (Green) براي كادر كوچك و كنو (Kuno) براي كادر بزرگ، با سه سطح دقت 1/0، 15/0 و 25/0 طراحي شد. سپس اعتبار ‌مدل‌هاي ارائه شده براي هر كادر با استفاده از 12 سري از داده‌هاي جداگانه با دامنه‌ي ميانگين 09/0-65/2 سن مادر (در واحد كادر) براي كادر كوچك و دامنه ي ميانگين 1/0 تا 24/5 سن مادر (در واحد كادر) براي كادر بزرگ مورد ارزيابي قرار گرفت. در مدل‌ نمونه‌گيري دنباله‌اي گرين مربوط به كادر كوچك، به منظور نمونه‌گيري از سن مادر و براي دست‌يابي به سطح دقت 25/0 (دقت قابل پذيرش در برنامه‌هاي IPM [1] ) و 1/0، به ترتيب به طور متوسط تعداد 26 و 157 كادر مورد نياز خواهد بود. در مدل‌ نمونه‌گيري دنباله‌اي كنو (مربوط به كادر بزرگ‌تر)، براي دست‌يابي به سطوح دقت 25/0 و 1/0، به طور متوسط به ترتيب 16 و 90 كادر مورد نياز مي‌باشد. مقايسه دو مدل گرين (كادر كوچك) و كنو (كادر بزرگ) در نمونه‌گيري از جمعيت سن مادر نشان داد كه كادر كوچك‌تر به خاطر داشتن حداقل هزينه (زمان لازم بر حسب دقيقه براي جستجوي يك كادر ) و حداكثر تعداد نمونه (در مقايسه با كادر بزرگ‌تر)، براي پيش‌آگاهي سن مادر E. integriceps در مزارع گندم ديم، مناسب‌تر مي‌باشد.

Sunn Pest, Eurygaster integriceps Put., is the most important pest of wheat and barley in most producing regions of Iran, including Lorestan province. Spatial distribution and fixed precision sequential sampling plans of Sunn pest by the use of two quadrate sizes 0.25 and 0.5 m2 were investigated in rainfed wheat fields in Borujerd during 2004 and 2005. Based on R square of regression, Taylor's power law and Iwao's patchiness regression models provided a more adequate description of variance-mean relationships for 0.25 and 0.5 m2 quadrate sizes, respectively. Taylor's and Iwao's were significantly >1, for two quadrate sizes, indicating that over-wintered Sunn pest population was aggregated in rainfed wheat fields. Fixed-precision sequential sampling plans (Green's and Kuno's model) were designed for estimating over-wintered adult stage of E.integriceps density at three fixed precision levels (0.1, 0.15 and 0.25). For each quadrate size, Green's and Kuno's fixed precision sequential sampling plans were validated using 12 independent data sets ranging in density from 0.09 to 2.65 (for smaller quadrate) and 0.1 to 5.24 (for larger quadrate) over-wintered adults per quadrate. To achieve a precision of 0.25 in Green's fixed-precision sequential sampling (by use of 0.25 m2 quadrate), which is generally accepted in IPM programs, it is necessary to take samples with an average sample number (ASN) of 26. As the precision level was increased to 0.10, average sample size (for smaller quadrate) increased to 157. For Kuno’s Fixed-precision sequential sampling plan (use of quadrate 0.5 m2), an average sample number of only 16 quadrates was necessary to achieve a precision level of 0.25. As the precision level was increased to 0.10, average sample size (for larger quadrate) increased to 90. Therefore, Green’s fixed precision sequential sampling plan (by use of quadrate 0.25 m2) that has the least cost and the highest ASN was the most preferred and suitable quadrate size to forecasting of over-wintered adults of E. integriceps in rainfed wheat fields.