مدل روابط ويژگي‌هاي شخصيت و خودناتوان‌سازي تحصيلي: نقش واسطه‌اي اهداف پيشرفت

A Model of Relationships between Personality Traits and Academic Self-Handicapping: The Mediating Role of Achievement Goals

مقدمه: شناسايي عوامل تأثيرگذار بر خودناتوان‌سازي تحصيلي به عنوان آسيبي روان‌شناختي و يك استراتژي جهت توجيه شكست تحصيلي احتمالي در آينده، داراي پيامدهاي تحصيلي نامطلوبي است. لذا پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل پيش‌بيني خودناتوان‌سازي تحصيلي بر اساس ويژگي‌هاي شخصيت و اهداف پيشرفت انجام شد. روش‌ها: اين پژوهش توصيفي- همبستگي در سال 1393 انجام گرفت. نمونه آماري پژوهش شامل 258 نفر از دانشجويان دانشكده پرستاري دانشگاه علوم پزشكي شيراز بودند كه به روش نمونه‌گيري طبقه‌اي انتخاب شدند و به پرسشنامه‌اي خودگزارشي شامل خرده مقياس‌هاي اهداف پيشرفت، ويژگي‌هاي شخصيت و خودناتوان‌سازي تحصيلي پاسخ دادند. جهت تجزيه و تحليل داده‌ها از روش تحليل مسير بوسيله نرم‌افزار lisrel استفاده گرديد. نتايج: نتايج نشان داد كه اثرات غير مستقيم برون‌گرايي، وظيفه مداري، توافق‌پذيري و گشودگي تجربه بر خود ناتوان‌سازي تحصيلي به‌ترتيب برابر با 08/0-، 11/0- و 07/0- و معنادار هستند (01/0> P). اثر غير مستقيم توافق‌پذيري بر خودناتوان‌سازي نيز برابر با 03/0 و معنادار است (05/0> P). همچنين اثر غير مستقيم ويژگي روان‌نژندي بر خودناتوان‌سازي تحصيلي بر خلاف ساير ويژگي‌هاي شخصيت مثبت و برابر با 10/0 و معنادار است(01/0> P). بر اساس نتايج RMSEA برابر با 06/0، CFI برابر با 98/0، GFI برابر با 99/0، AGFI برابر با 94/0 و نسبت X/df2 برابر با 68/2 است كه همه بيانگر برازش خوب مدل هستند. نتيجه‌گيري: بر اساس نتايج با اجراي سنجه‌هاي شخصيت در محيط‌هاي تحصيلي و شناخت عميق‌تر رگه‌هاي دروني شخصيت فراگيران، مي‌توان آنها را از قرار گرفتن در معرض آسيب‌هاي روان‌شناختي مانند خود ناتوان‌سازي تحصيلي دور نگه داشت.

Introduction: Identifying factors affecting academic self-handicapping as a psychological harm and a strategy to justify probable academic failure in the future has undesirable educational consequences. Thus, the purpose of this study was to provide a model to predict academic self-handicapping on the basis of personality traits and achievement goals. Methods: This descriptive-correlational study was performed on 258 students of nursing school in Shiraz University of Medical Sciences in 2014. Participants were selected through stratified sampling. The subjects answered to a self-report questionnaire measuring achievement goals, personality traits, and academic self-handicapping. Data were analyzed using path analysis in LISREL software. Results: Findings showed that indirect effects of extroversion, task-orientation, agreeableness and openness to experience on academic self-handicapping were all significant at -0.08, -0.11, and -0.07 respectively (p<0.01). Also, the indirect effect of agreeableness on academic self-handicapping was 0.03 and significant (p<0.05). The indirect effect of neurosis on academic self-handicapping, unlike other personality traits, was positive (0.10) and significant (p<0.01). Based on findings, RMSEA equaled 0.06, CFI equaled 0.98, GFI equaled 0.99, AGFA equaled 0.94, and x2/df ratio equaled 2.68 which all indicate a good-fitting model. Conclusion: The results showed that implementation of personality measures in educational settings and deeper understanding of the inner characteristics of learners might keep them away from exposure to psychological harms such as academic self-handicapping.