تأثير نقشه‌هاي مفهومي درآموزش: مروري نظام مند

The Effect of Concept Map on Education: A Systematic Review

همگام با پيشرفت و توسعه علوم و فناوري شاهد دگرگوني‌هايي در فلسفه، محتوا و روش‌هاي آموزشي هستيم. رويكردهاي سنتي و تصور انتقال دانش توسط معلمان و اساتيد به مخاطبان، جاي خود را به رويكردهاي نويني نظير ساخت‌گرايي داده است. يكي از اين رويكردها نقشه‌هاي مفهومي است. اين مطالعه با هدف بررسي كاربرد نقشه‌هاي مفهومي در آموزش و يادگيري صورت گرفت. روش‌ها: در اين مطالعه مروري تمام مطالعات فارسي انجام شده در حوزه نقشه مفهومي از فروردين 80 الي اسفند 1393 از سه پايگاه اطلاعاتي الكترونيكي فارسي؛ بانك اطلاعات نشريات كشور (مگ ايران)، پايگاه اطلاعات علمي جهاد دانشگاهي ايران، بانك اطلاعات مقالات علوم پزشكي ايران (سامانه دانش بركت گستر) جستجو و بررسي شدند. مقالات استخراج شده به روش تحليل محتوي آناليز شد. نتايج: از مجموع 98 مقاله به دست آمده، 61 مقاله با توجه به معيارهاي ورود از تحقيق خارج شدند. نتايج به دست امده از مطالعات 37 مقاله نشان داد كه به ‌طوركلي 6/94درصد مطالعات به بررسي كاربرد نقشه مفهومي در يادگيري و بقيه به كاربرد اين روش در ارزيابي ميزان يادگيري پرداخته بودند. 54درصد كل مطالعات در حوزه سلامت بوده است كه از اين تعداد 2/43درصد در حيطه آموزش پرستاري انجام شده است. نتيجه‌گيري: در حوزه آموزش نقشه مفهومي، به عنوان راهبرد يادگيري- ياددهي و ابزار ارزيابي مطرح گرديده است كه موجب ارتقا يادگيري معنادار و عميق مي‌گردد. نقشه مفهومي در حوزه سلامت و به طور خاص در حيطه پرستاري منجر به ارتقاي يادگيري معنادار و عميق، بهبود تصميم‌گيري باليني، افزايش و توسعه تفكر انتقادي، افزايش مهارت حل مسأله، افزايش تعامل بين دانشجويان، افزايش خودكارآمدي و راهبردهاي شناختي و آموزش به بيماران، افزايش ميزان خلاقيت، بهسازي سبك رهبري، سامان‌دهي مراقبت‌ها و تسهيل تجزيه و تحليل اطلاعات مربوط به بيماري در محيط‌هاي پيچيده باليني شده است.

Introduction: Along with science and technology advancement, philosophy, content and educational methods are transforming. Modern approaches such as constructivism have replaced traditional approaches and the assumption of knowledge transfer from teachers to learners. One of these approaches is concept map. The purpose of this paper was to examine the application of concept maps in education and learning. Methods: In this review study, all of Persian studies published on the subject of concept map from 2001-15 were searched and reviewed through three electronic Persian databases (Magiran, SID and Iranmedex). Selected publications were analyzed by means of content analysis. Results: Sixty-one papers were excluded from a total of 98 publications based on inclusion criteria. Findings showed that 94.6 percent of the papers had assessed with the application of concept map in education, while the remainder dealt with its application in learning evaluation. The subject of 54 percent of the papers was in the field of health with 43.2 percent in the nursing education field. Conclusion: Concept map is introduced in education as a learning-teaching strategy which promotes deep and meaningful learning. In the field of health in general and nursing in particular, concept map has led to deep and meaningful learning, improved clinical decisions, enhanced critical thinking and problem solving skills, increased student interactions, enhanced self-efficacy and cognitive strategies. It also has improved creativity, patient training, leadership style, care management and has facilitated the analysis of disease information in complicated clinical environments.