آزمون فلسفه پزشكي در المپياد علمي دانشجويان علوم پزشكي: گزارش يك تجربه

Philosophy of Medicine Exam in the Olympiad for Medical Sciences Students: Report of an Experience

مقدمه: المپياد علمي دانشجويان علوم پزشكي بر حوزه‌هايي كه نياز به تفكر، تأمل، انديشيدن، استدلال و حل‌مسأله دارند و در نظام آموزشي رسمي و ارزشيابي دانشجويان دانشگاه‌هاي علوم پزشكي نسبت به آن غفلت مي‌شود، تمركز دارد. المپياد در سال‌هاي اوليه در سه حيطه تفكر علمي در علوم پايه، استدلال باليني و مديريت نظام سلامت برگزار شد. با توجه به اين كه جاي حيطه‌اي كه در آن تأمل و تحليل فلسفي در مسائل حوزه سلامت مدنظر باشد خالي بود، تصميم گرفته شد تا حيطه‌اي با عنوان فلسفه‌ي پزشكي به حيطه‌هاي قبلي افزوده شود. در اين مقاله، مراحل مختلف فرآيند طراحي چارچوب نظري و چگونگي عملياتي كردن المپياد فلسفه پزشكي به تشريح بيان شده است. روش‌ها: طراحي حيطه فلسفه پزشكي براي المپياد، در چهار فاز تدوين چارچوب طراحي سؤالات آزمون، تعيين موضوعات آزمون، طراحي سؤالات و برگزاري آزمون و داوري، صورت پذيرفت و در تابستان 1394 در هفتمين المپياد علمي دانشجويان علوم پزشكي كشور، براي نخستين بار، آزمون هاي فلسفه‌ي پزشكي در دو مرحله انفرادي و گروهي اجرا شد. نتايج: با بهره‌گيري از اساتيد رشته‌هاي مرتبط، در مدت 12 ماه چارچوب طراحي سؤالات آزمون با سه هدف ارزيابي دانش فلسفي، تحليل فلسفي و مباحثه‌ي فلسفي تدوين شد. موضوعات اين حيطه، هستي‌شناسي و معرفت‌شناسيِ سلامت و بيماري و تشخيص و درمان تعيين گرديد. در بخش انفرادي، آزمون دانش فلسفي با 75 سؤال و آزمون تحليل فلسفي با 4 سؤال برگزار شد. در مرحله انفرادي اين آزمون، 106 دانشجوي رشته‌هاي مختلف علوم پزشكي از سراسر كشور شركت كردند. در آزمون گروهي، هشت تيم سه‌نفره با مباحثه درباره‌ي سه مسأله با هم رقابت كردند. نتيجه‌گيري: برگزاري آزمون‌ فلسفه پزشكي در المپياد نشان داد كه ايجاد و تقويت نگاه فلسفي در حوزه‌ي سلامت امكان‌پذير است. شركت گسترده‌ي دانشجويان علوم پزشكي سراسركشور و همكاري اعضاي هيات علمي نشان داد كه فلسفه‌ي پزشكي مي‌تواند به عنوان حوزه‌اي ميان‌رشته‌اي در مباحث سلامت كشور مورد توجه قرار گيرد و آموزش و پژوهش در آن مورد عنايت جدي واقع شود.

Introduction: Academic Olympiad for medical sciences students focuses on areas that require reflection, reasoning and problem solving and that are generally neglected in the official education system and evaluation of medical students. Previously, it was administered in three areas of scientific thinking in basic sciences, clinical reasoning and health system management. In order to cover, philosophical reflection and analysis on health issues, Philosophy of Medicine was added to the previous areas. This paper explains the process of designing the theoretical framework and implementing the Philosophy of Medicine Exam. Methods: Philosophy of Medicine Exam was designed in four phases: developing the framework for designing the exam questions, selecting the topics of the exam, preparing the exam questions and running the exam. Philosophy of Medicine Exams were held for the first time in the seventh National Olympiad for Medical Sciences Students in the summer of 2015 in both individual and group competition phases. Results: With the contribution of faculties with relevant specialties for 12 months, the framework for designing the exam questions was developed; it aimed at evaluating philosophical knowledge, philosophical analysis and philosophical debate. The topics included ontology and epistemology of health and disease as well as diagnosis and treatment. For the individual competition, 75 questions in the philosophical knowledge exam and four questions in the philosophical analysis exam were asked; 106 medical sciences students participated in this phase nationwide. In the group phase, eight three-student teams competed by debating on three issues. Conclusion: The Philosophy of Medicine Exam in the Olympiad showed that initiating and promoting the philosophical view in the health domain is achievable. Large participation of students across the nation and cooperation of faculty members suggest that philosophy of medicine could be a crucial interdisciplinary filed in the health discourse, and research and education in this area should be taken into account.