نقش ميانجي گرايانه بي‌انگيزگي در رابطه باورهاي انگيزشي، پيشرفت تحصيلي و فرسودگي تحصيلي

The Mediating Role of Demotivation in the Correlation of Motivational Beliefs, Academic Achievement and Academic Burnout

مقدمه: از آنجا كه انگيزه تحصيلي يكي از مهم‌ترين عوامل در عملكرد تحصيلي فراگيران است، هدف پژوهش حاضر بررسي اثر باورهاي انگيزشي (جهت‌گيري آينده و ارزش تكليف و خودكارآمدي) بر بي‌انگيزگي، پيشرفت تحصيلي و فرسودگي تحصيلي دانشجويان دانشگاه فردوسي و علوم پزشكي مشهد است. روش‌ها: در اين مطالعه توصيفي- همبستگي جامعه آماري دانشجويان كارشناسي دانشگاه فردوسي و علوم پزشكي مشهد در سال تحصيلي 95-1394 بودند كه 370 نفر به روش نمونه‌گيري در دسترس انتخاب شدند(220 نفر از دانشگاه فردوسي و 150 نفر از دانشگاه علوم پزشكي). ابزار اندازه‌گيري پرسشنامه خودكارآمدي عمومي (GSE)، انگيزش تحصيلي AMS والراند و فرسودگي تحصيلي ماسلاخ MBI(SS) و جهت‌گيري آينده و ارزش تكليف پرسشنامه PISA 2006 بود. براي احراز روايي اين پرسشنامه از شيوه تحليل عاملي تأييدي استفاده شد. برآيندها نشان داد كه پرسشنامه برازش پذيرفتني دارد. ابزار اندازه‌گيري پيشرفت تحصيلي، معدل دانشجويان بود. براي تحليل داده‌ها از روش آماري تحليل مسير استفاده شد. نتايج: نتايج نشان داد كه جهت‌گيري آينده (05/0 p<و 27/3-t=) و ارزش تكليف (05/0 p<و 00/4-t=) قادر به پيش‌بيني بي‌انگيزگي تحصيلي در جهت منفي است. خودكارآمدي عمومي در جهت منفي فرسودگي تحصيلي در دانشجويان را پيش‌بيني مي‌كند (05/0 p<و 23/0-t=). بي‌انگيزگي در جهت منفي پيشرفت تحصيلي را پيش‌بيني مي‌كند (05/0 p<و 90/2-t=). نتيجه‌گيري: با تقويت انگيزه و باورهاي انگيزشي (جهت‌گيري آينده و ارزش تكليف و خودكارآمدي) مي‌توان پيشرفت تحصيلي در دانشجويان را افزايش و سطح فرسودگي تحصيلي را كاهش داد.

Introduction: Since academic motivation is one of the most important factors in learners’ academic achievement, the purpose of this study was to investigate the effect of motivational beliefs (future orientation, task value and self-efficacy) on demotivation, academic achievement and academic burnout in students of Ferdowsi University of Mashhad (FUM) and Mashhad University of Medical Sciences. Methods: This descriptive correlational study was performed on undergraduate students of FUM and Mashhad University of Medical Sciences in 2015-16 academic year. A number of 370 students were selected by convenience sampling method (220 from FUM and 150 from Mashhad University of Medical Sciences). Data gathering tools were General Self-Efficacy Scale (GSE), Valrand’s Academic Motivation Scale (AMS), Maslach academic burnout (MBI-SS) and future orientation and task value PISA 2006 questionnaire. Confirmatory factor analysis was used to assess validity. Results showed that the questionnaire has an acceptable fit. GPA was used to measure academic achievement. Data were analyzed using path analysis. Results: Results showed that future orientation (p<0.05 and t=-3.27) and task value (p<0.05 and t=-4.00) were able to predict academic demotivation in the negative direction. General self-efficacy predicted students’ academic burnout in the negative direction (p<0.05 and t=-0.23) and demotivation predicted academic achievement in the negative direction (p<0.05 and t=-2.90). Conclusion: Reinforcing motivation and motivational beliefs (future orientation, task value and self-efficacy) can enhance academic achievement and reduce the level of academic burnout.