الگوي انتخاب قضات دادگاه قانون اساسي در دولت‌هاي عراق و تركيه

The Pattern of judges’ selection of the Constitutional Court in the States of Iraq and Turkey

كار ويژه نهاد صيانت‌كننده از قانون اساسي در هر نظام حقوقي، همواره حفاظت از آرمان‌هاي ملت و حقوق اساسي مي‌باشد. اين نهاد در كشورهايي كه در حال گذار به دمكراسي مي‌باشند؛ مي‌تواند روند حركت مردم را تسريع يا حتي تضعيف نمايد. اعتماد عمومي به اين نهادها، به طور تنگاتنگي با استقلال آن‌ها در ارتباط است. عامل موثر اين استقلال، مرجع تعيين قضات دادگاه‌ها مي‌باشد. با توجه به نظام‌هاي گوناگون انتخاب قضات دادگاه‌ها، مي‌توان به ميزان و نحوه دخالت ارگان‌هاي ديگر در اين امر پي برد. كشورهاي عراق و تركيه كه تحولات دمكراسي‌خواهانه‌اي را در ساليان اخير پشت سر گذارده‌اند، با پيروي از الگوهاي متفاوت انتخاب قضات اساسي، ميزان متفاوتي از استقلال و به تبع آن مشروعيت را تجربه نموده‌اند. كشور عراق با اعمال الگوي اجرايي، اين نهاد را به شدت تحت تاثير قوه مجريه قرار داده است كه صدور احكام يك‌جانبه به سود حزب حاكم، مي‌تواند اين فرضيه را اثبات نمايد. اما تركيه با عدول از الگوي اجرايي و با پذيرش الگوي چند حوزه‌اي، ميزان مشاركت نهادهاي مدني و ديگر قوا را در انتخاب قضات دادگاه بيشتر نموده و ميزان بيشتري از مشروعيت را براي اين دادگاه رقم زده است.

The function of protection institution of the constitutional in every legal system is always protecting the aspirations of the nation and fundamental rights. This institution can accelerate or even weaken the movement of people in countries that are transitioning to democracy. Public trust in these institutions is closely linked to their independence. The effective factor of this independence is the appointment of the judges of the courts. As for the various systems of selection of judges, it is possible to determine the extent and manner of the interference of other organizations in this regard. Iraq and Turkey, which have undergone democratic changes in recent years, have experienced varying degrees of independence and, consequently, legitimacy by following different patterns of selection of constitutional judges. With the implementation of administrative model, the Iraqi state has strongly influenced the executive branch, and the issuance of unilateral sentences for the benefit of the ruling party can prove this hypothesis. However, Turkey, deviating from the executive model and accepting a multi-domain pattern, has increased the participation of civil society organizations and other branches in the selection of court judges and increased the legitimacy of the court.