اثر مرحله اول بازتواني قلبي بر كيفيت زندگي و ظرفيت عملكردي بيماران مبتلا به نارسايي قلبي

مقدمه و اهداف شيوع نارسايي قلب در حال افزايش است. اثرات مراحل دوم و سومبازتواني قلبي در كاهش علائم و بهبود كيفيت زندگي بيماران قلبي سرپايي (از بيمارستان ترخيص شده)، مكرراً مورد بررسي قرار گرفته است، ليكن به علت خطرات موجود براي بقاي بيماران قلبي در زمان بستري (احتمال كاهش شديد ظرفيت عملكردي بيمار در اين مرحله) اثرات مرحله اول بازتواني قلبي به­ويژه براي مبتلايان به نارسايي قلبي مورد تحقيق قرار نگرفته است و حتي گزارشي از اثر تمرينات معمول در مرحله اول بازتواني اين بيماران نيز در دسترس نيست. از طرفي ديگر، سنجش كيفيت زندگي در سيـستم مراقبـت بهداشتي اهميت روزافزوني دارد، به­طوري كه برخـي بهبـود كيفيـت زنـدگي را مهم­ترين هدف مداخلات درماني به­ويژه در بيماري­هاي مزمن مي­دانند. بنابر اين هدف از مطالعه حاضر بررسي اثر مرحله اول بازتواني قلبي بر كيفيت زندگي و ظرفيت عملكرديبيماران بستري مبتلا به نارسايي قلبي است. مواد و روش­ها اين كارآزمايي باليني كنترل شده يك سويه كور بر روي 34 بيمار بستري با نارسايي قلبي متوسط و نسبتا شديد (بر اساس طبقه­بندي عملكردي انجمن قلب نيويورك) با كسر تخليـه بطـن چـپ كمتر از 40 درصد انجام شد. بيماران به­طور تصادفي به دو گروه مداخله و كنترل تقسيم شدند. هر دو گروه مراقبت­هاي معمول پزشكي در زمان بستري و فيزيوتراپي تنفسي را دريافت كردند. در گروه مداخله بيماران علاوه بر اين مراقبت­ها، با استفاده از دوچرخه ثابت ورزش هوازي نيز انجام دادند. در هر دو گروه علاوه بر پارامترهاي معمول (مانند ضربان قلب، فشار خون و تعداد تنفس)، در روز اول و پنجم بستري كيفيت زندگي )با استفاده از نسخه فارسي شده­ي پرسش­نامه آنژين سياتل ( و ظرفيت عملكردي (با آزمون 6 دقيقه راه رفتن) اندازه­گيري شد. نرمال بودن داده­ها در دو گروه با آزمون شاپيرو ويلكو تغييرات پارامترها با آزمون چند عاملي اندازه­گيري­هاي مكرر تحليل واريانس بررسي شد. يافته­ها قبل از شروع مداخله متغيرهاي مربوط به شدت بيماري، دموگرافيكي و وابسته­ي دو گروه با هم اختلاف معنادار نداشتند. از روز اول تا پنجم ظرفيت عملكردي هر دو گروه افزايش داشت. ميزان اين بهبود در گروه مداخله و كنترل به سطح معناداري نرسيد. كيفيت زندگي در گروه مداخله به­طور ميانگين 84/53 درصد و در گروه كنترل 62/29 درصد بهبود يافت. ميزان اين بهبود بين دو گروه با 001/0P= تفاوت معنادار داشت. نتيجه ­گيري بازتواني قلبي مرحله اول هم به­صورت تمرينات معمول و هم با اضافه شدن ورزش هوازي به اين تمرينات در طي پنج روز بستري بودن در بهبود كيفيت زندگي و توقف روال كاهشي ظرفيت عملكردي و حتي اندكي افزايش آن در بيماران نارسايي قلبي موثر است. كيفيت زندگي عامل پيش­بيني­كننده پيامدهاي نارسايي قلبي به حساب مي­آيد، لذا تحقيقات بيشتر در اين زمينه پيشنهاد مي­شود.