تدوين و پياده‌سازي "مجموعه دستورالعمل و ابزارهاي ارزشيابي پاي‌بندي دستياران به‌اصول‌ حرفه‌اي" در گروه‌هاي آموزشي باليني تربيت‌كننده دستيار تخصصي

شوراي اعتباربخشي آموزش پزشكي تخصصي و هيأت بورد رشته‌هاي تخصصي پزشكي آمريكا كسب شش صلاحيت اصلي را براي دستياران رشته‌هاي تخصصي باليني معين كرده ‌است كه يكي از آن‌ها پاي‌بندي به اصول ‌حرفه‌اي است(1). بر‌اساس دستورالعمل اجرايي آزمون‌هاي ارتقاي دستياري و گواهينامه تخصصي كشور ايران نيز بايد در محاسبه نمرات نهايي ارزيابي درون‌بخشي اين حيطه‌هاي شش‌گانه رعايت گردد(2). موضوع تعهد به‌اصول ‌حرفه‌اي مانند بسياري از جنبه‌هاي آموزشي ديگر دوران دستياري يك فرآيند تكاملي است(3و4). براي گسترش و تعالي تعهد به ‌اصول ‌حرفه‌اي بايد خطاهاي رخ داده مشخص ‌شوند و رفتاري كه نشان‌دهنده تعهد به ‌اصول‌ حرفه‌اي است تقويت‌ گردند(3). به همين دليل تلاش‌هايي براي مستند‌سازي رفتار حرفه‌اي دستياران و ارزيابي اين رفتار و دخالت‌دادن آن در تعيين صلاحيت آنان براي كسب گواهي‌نامه تخصصي، به خصوص در كشورهاي توسعه‌يافته صورت گرفته ‌است(3و5و6). در كشور ايران نيز مطابق مفاد هفتاد‌ و ‌دومين نشست شوراي آموزش پزشكي ‌و ‌تخصصي30 نمره از 150 نمره ارزيابي درون‌بخشي ساليانه به رفتار حرفه‌اي اختصاص‌ يافته و تنها حيطه‌اي است كه كسب حد‌اقل 70 درصد از نمره آن براي قبولي دستيار در ارزيابي درون‌بخشي و معرفي وي جهت شركت در آزمون ارتقاي كتبي ساليانه و گواهي‌نامه ضروري است(2). رييس دانشكده پزشكي دانشگاه علوم پزشكي اصفهان در اسفند‌ماه 92 و ارديبهشت‌ماه 93 دو جلسه مشورتي با حضور اعضاي منتخب هيأت‌علمي دانشكده و با موضوع بررسي راه‌كارهاي حضور مؤثر دستياران در محيط‌هاي آموزشي‌درماني تشكيل‌ دادند كه طي آن اكثريت قاطع اعضا ضمن ابراز نگراني از كم‌توجهي به موضوع پاي‌بندي دستياران به ‌اصول‌حرفه‌اي بر لزوم توجه بيش‌تر، عميق‌تر و قانون‌مند به اين موضوع تأكيد ‌كردند. بر‌اساس مفاد همان هفتاد ‌و ‌دومين نشست شوراي آموزش پزشكي ‌و‌ تخصصي بايد ابزار استاندارد ‌‌شده‌اي براي ارزيابي دستيار در اين حيطه طراحي مي‌شد(2). با‌توجه به عدم ‌وجود چنين ابزاري و ناهمگوني و ابهام در شيوه برخورد با عملكرد دستياران در اين حيطه در مراكز مختلف، "مجموعه دستورالعمل و ابزارهاي ارزشيابي پاي‌بندي دستياران به ‌اصول‌ حرفه‌اي" به منظور پياده‌سازي برنامه‌اي يكسان در اين زمينه در سطح مراكز تربيت‌كننده دستيار تخصصي و با هدف ارتقاء عملكرد دستياران در حيطه پاي‌بندي به‌اصول ‌حرفه‌اي با مشاركت فعال اعضاي هيأت‌علمي و نظارت مستقيم ايشان براي نهادينه ‌شدن فرهنگ پاي‌بندي به‌اصول ‌حرفه‌اي در سطح سازماني و همه شئونات نظام آموزش پزشكي و درماني كشور در راستاي بسته اعتلاي اخلاق حرفه­اي طرح تحول و نوآوري در آموزش علوم پزشكي طراحي و تدوين شد. دو هدف اختصاصي اين مجموعه: الف. تدوين و پياده‌سازي فرايند يكسان و عادلانه براي رسيدگي به گزارش‌هاي موردي مربوط به نحوه پاي‌بندي دستياران به اصول ‌حرفه‌اي در سطح گروه آموزشي، مركز آموزشي‌درماني، دانشكده و دانشگاه به‌ منظور: الف-1. ارائه بازخورد و تعيين برنامه اصلاح عملكرد با مشاركت خود دستيار الف-2. تعيين نمره متناسب با رفتار گزارش‌شده الف-3. تعيين ساير اقدامات آگاهي‌بخش (تنبيهي) متناسب با رفتار گزار‌ش‌شده ب. تدوين و پياده‌سازي فرايند ارزيابي دوره‌اي دستياران در حيطه پاي‌بندي به ‌اصول ‌حرفه‌اي با استفاده از روش‌هاي ارزيابي مناسب و يكسان به منظور اصلاح كلي عملكرد دستياران و تعيين نمره نهايي پاي‌بندي به ‌اصول‌ حرفه‌اي براي محاسبه در نمره ارزيابي درون‌بخشي ساليانه و تعيين احراز صلاحيت شركت در آزمون كتبي ارتقاي ساليانه و گواهي‌نامه بيش‌تر ارزيابي‌هاي مربوط به پاي‌بندي به اصول‌ حرفه‌اي در‌طول دوره دستياري بايد به‌ صورت تكويني و با رويكرد اصلاح عملكردها صورت گيرد(3). با ‌توجه به ويژگي‌هاي دو ابزار " گزارش رويدادهاي حساس (Critical Incidents)" و " ارزيابي پاي‌بندي به‌اصول‌ حرفه‌اي كوتاه‌مدت (Professionalism Mini- Evaluation Exercise(P- MEX))" در طراحي فرايندهاي حاضر استفاده از اين دو ابزار مورد توجه قرار‌گرفت(3و5و6).