رباتي كه در آزمون پزشكي قبول شد!

اين ربات نه فقط قبول شد كه حتي 96 نمره بالاتر از نمره‌اي كه نياز بود كسب كرد!! اين خبر را در مطب دندان‌پزشكي از روزنامه ايران در روز اول آذر ماه1396 خواندم(1)؛ در ادامه نوشته بود اين ربات قادر است به درستي بيماري‌ها را تشخيص دهد و براي آنها داروي مفيد تجويز كند و همچنين پيش‌بيني كرده بود كه تا سال 2025 يعني تنها 7 سال ديگر ربات‌ها جاي پزشكان را در جهان مي‌گيرند. پس با اين حساب ورودي‌هاي امسال دانشجويان پزشكي كه حداقل قريب به چهار سال زحمت كشيدند براي قبولي در كنكور و قرار هست حداقل چندين سال هم در دانشكده‌هاي پزشكي زحمت بكشند رقيبان قدري چون جناب ربات خان دارند كه بايد حسابي با آنها دست و پنجه نرم كنند. با خواندن عبارات خبر، به جاي همه آنها دلم فرو ريخت. به عنوان دانشجوي دكتري آموزش پزشكي كه سعي كرده‌ام هر جايي كه هستم به رسالت رشته‌ام فكر كنم و اين كه چطور مي‌شود آموزش پزشكي را در پرتو آموزش‌هاي نوين توانمند كرد اين مسأله قابل هضم نبود. خودم را تصور كردم در مطب دندان پزشكي كه يك ربات اداره مي‌كند، وقتي با دقت دندانم را شكل مي‌دهد و يا كودكم را براي معاينه به مطب پزشك اطفال برده­ام و ربات خيلي دقيق به معاينه مي‌پردازد و من دلم براي برق چشم‌هاي مهربان دكتر اطفال پسرم تنگ مي‌شود و به اين نتيجه مي‌رسم پزشكي فقط تشخيص بيماري و تجويز دارو نيست. اصلاً اسم اين ربات‌ها را نمي شود پزشك گذاشت، مگر نه اين كه سازمان جهاني بهداشت ابعاد اجتماعي و رواني و معنوي را به بعد جسماني سلامت وارد كرده است، مگر نه اين كه بيمار فقط با درمان بعد جسماني بهبود نمي يابد، مگر نه اين كه بيش‌تر بيماران خواهان توجه‌هاي رواني و معنوي از پزشك خود هستند. مسلما رباتيك پزشكي، از تكنولوژي‌هاي تأثيرگذار در حوزه پزشكي هست كه با توجه به جديد بودن آن جاي تحقيق و توسعه در كشورمان را دارد، ربات‌هاي پزشــكي با پيشــينه 15 ساله، حاصل همكاري كارشناســان رباتيك و جامعه پزشكي تحولي بزرگ در تاريخ پزشكي با دقت و سرعت در فرايند درمان را رقم زده‌اند. با توجه به اين كه اين تكنولوژي جديد است و تنوع بالايي دارد جامعه پزشكي ناگزير از پذيرش آن است، مسلماً اگر همگام به جامعه جهاني پيش نرويم راهي جز فنا نخواهيم داشت، اما پارادايم‌هاي رشته پزشكي منطبق با اين دگرگوني‌هاي اساسي نيست و هنوز روي همان اصولي كه از متون كشورهاي پيشرو بدون بومي‌ استفاده كرده، پايبند است. به هر حال، موضوع پزشكي حفظ و ارتقاي سلامت انسان است. انسان شامل جسم و روح است و هر مداخله درماني جسم بر روح و روان آدمي نيز تأثيرگذار خواهد بود. پزشكي كه به اين موضوع توجه نكند، با يك ربات كه آزمايش‌هاي بيمار را تفسير مي‌كند، تفاوتي ندارد و حتي ممكن است خطاپذيرتر هم باشد. پيشرفت‌هاي شگرف تكنولوژيك در تشخيص و درمان، باعث شده بيماري‌ به‌جاي بيمار ‌در كانون توجه پزشكان قرار گيرد. اين تأكيد بر بيماري موجب بي‌توجهي به زمينه اجتماعي، فرهنگي و انساني فرد بيمار شده‌است و همين امر زمينه‌ساز بي توجهي به نياز‌هاي معنوي بيماران مي‌شود. مسأله‌اي كه بايد از حالا درباره آن بيانديشيم اين است آيا زمان آن نرسيده كه آموزش پزشكي را متحول كرده و سعي كنيم به جاي تأكيد بر بيماري‌ها و درمان آنها كه ربات‌ها بسيار بهتر از انسان انجام مي‌دهند به پزشكان آينده راه و رسم خوب طبابت كردن را بياموزيم؟ شايد واقعا وقت آن رسيده معنويت در آموزش پزشكي را از مقوله سليقه خارج كرده و به آن از منظر علمي بنگريم. مسأله‌اي كه سال‌هاست كشورهاي ديگر خيلي جدي به آن مي‌پردازند و در آموزش پزشكي ما از منظر تفنن به آن نگريسته مي‌شود.