ارزيابي شاخص‌هاي تجويز منطقي دارو در نسخ پزشكان استان كرمان در سال

Rational Usage of Drug Indices in the Prescriptions of Kerman Medical Practitioners in 2008

زمينه و هدف: بهسازي شيوه‌هاي مصرف دارو و گام نهادن به سوي جامعه‌اي با مصرف مناسب، بي‌خطر و كارآمد، محور اقدامات عملي و توصيه‌هاي سازمان بهداشت جهاني است. اين مطالعه، روند تجويز دارو در استان كرمان را بررسي نموده است. مواد و روش‌ها: در اين مطالعه مقطعي، اطلاعات نسخ مربوط به سال 1387، شامل نسخ 245 پزشك عمومي و 455 پزشك متخصص، استخراج و ميانگين قيمت و تعداد اقلام هر نسخه، تعداد اقلام داروهاي تزريقي، آنتي‌باكتريال و كورتيكواستروئيد ارزيابي و روند تغييرات آن‌ها بر اساس سابقه كار، عمومي و يا متخصص بودن پزشك بررسي شد. داده‌ها با استفاده از آزمون t مستقل، آناليز واريانس يك‌طرفه و پس‌آزمون توكي مورد تجزيه تحليل قرار گرفتند. يافته‌ها: ميانگين اقلام تجويزي پزشكان عمومي 49/0 ± 15/3 و متخصص 61/0 ± 85/2 (001/0= p ) بود. در نسخ 8/16% از بيماران مراجعه‌كننده به پزشكان عمومي داروي تزريقي، 7/17% كورتيكواستروئيد و 9/51% آنتي‌بيوتيك تجويز شده بود. در نسخ بيماران مراجعه‌كننده به پزشكان متخصص 39% آنتي‌بيوتيك، 4/15% كورتيكواستروئيد و 8/12% داروي تزريقي تجويز گرديده بود. اختلاف دو گروه از نظر ميزان تجويز آنتي‌بيوتيك، داروهاي تزريقي و كورتيكواستروئيد معني‌دار بود (به ترتيب 001/0= p ، 001/0= p و 016/0= p ). پزشكان عمومي با سابقه‌تر در نوشتن تعداد داروها در هر نسخه محتاط‌تر بودند (001/0= p )، اما قيمت نسخ آن‌ها در مقايسه با پزشكان جوان‌تر بيشتر بود (001/0= p ). نتيجه‌گيري: علي‌رغم فرآيندهاي آموزشي موجود در زمينه تجويز منطقي دارو، شاخص‌هاي نسخه‌نويسي پزشكان با معيارهاي جهاني فاصله داشته و ضروري است بر كيفيت و كمّيت برنامه‌هاي آموزشي افزوده شود. همچنين با اعمال مديريت كارآمد و نظارت مداوم بر الگوي تجويز دارو مي‌توان شاخص‌هاي تجويز منطقي دارو را پايش و كنترل نمود.

Background and Objectives: Improving the drug usage pattern and moving through a community with appropriate, safe, with doses that meet individual requirements and for an adequate period of time is pivotal and recommended by World Health Organization. In this study, we investigate the drug prescription patterns in the Kerman province in Iran. Materials and Methods: Prescription indices in Kerman prescription database of Food and Drug deputy in 2008, which includes prescription of 245 general practitioners and 455 physicians, were extracted. Selected WHO drug use indicators including number of prescribed medicines and their cost, maximum number of prescribed medicine, number of prescribed antibiotics, injection and corticosteroids were investigated in this cross-sectional study design. Results: Average number of medicines prescribed per patient was 3.15±0.49 and 2.85±0.61 for general practitioners and physicians, respectively (p=0.001). Mean for maximum number of prescribed medicines were 6.67±1.20 and 6.57±1.67 for general practitioners and physicians, respectively. For general practitioners, 16.8% of prescriptions encountered with an injection, 17.7% encountered with a corticosteroid prescription and 51.9% encountered with an antibiotic. For physicians, 12.8% of prescriptions encountered with an injection, 15.4% with a corticosteroid prescription and 39.0% encountered with an antibiotic. The difference in prescribing these categories was significant between practitioners and physicians (p=0.001, p=0.001 and p=0.016, respectively). Experienced practitioners were more cautious in the number of prescribed medicines (p=0.001), however, the price of their prescriptions were higher than the young practitioners (p=0.001). Conclusion: Despite the educational programs for the rational use of drugs, prescribing indicators are far from international recommended criteria. Hence, it is necessary to promote prescribing practices through establishing more comprehensive training courses related to the rational use of medicines. Besides, exerting surveillance systems is a useful way to monitor and control drug usage in the community.