بررسي تأثير نانو اكسيد سيليسيم پوشيده شده با اسيد هيوميك و اسيد ساليسيليك بر برخي پارامترهاي مورفولوژي و تركيب يوني گياه دارويي سياهدانه (Nigella sativa L. ) در شرايط تنش شوري

Effects of silicone nano oxide coated with humic acid and salicylic acid on some morphological parameters and ionic composition of black cumin (Nigella sativa L.) under salinity stress

اين پژوهش به‌منظور بررسي چگونگي پوشش نانو اكسيد سيليسيم با اسيد هيوميك و اسيد ساليسيليك و تأثير آن در افزايش تحمل به شوري گياه سياهدانه (Nigella sativa L.) در شرايط آزمايشگاهي و گلخانه‌اي در سال زراعي 96-1395 انجام شد. شرايط آزمايشگاهي با پوشش نانو اكسيد سيليسيم در غلظت‌هاي مختلف اسيد هيوميك (40 تا 1600 ميلي‌گرم در ليتر) با حضور اسيد ساليسيليك و در زمان‌هاي مختلف (0.5 تا 120 ساعت) به‌ترتيب براي حداكثر پوشش و انرژي جذب و شرايط گلخانه‌اي در قالب طرح اسپيليت پلات بر پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي در 4 تكرار براي آزمون اثربخشي نانو اكسيد سيليسيم پوشش‌دار اجرا گرديد. تيمار شوري در 3 سطح شامل 2، 3.5 و 5 دسي‌زيمنس بر متر با آب آبياري و تيمار نانو اكسيد سيليسيم پوشش‌دار در 4 سطح شامل 0.25، 0.5 و 0.75 گرم در ليتر در دو مرحله چند برگي (15 روز پس از كاشت نشاء) و گلدهي (50 روز پس از كاشت نشاء) در آب آبياري اعمال شدند. بررسي نتايج آزمايشگاهي نشان داد كه با افزايش غلظت و زمان تماس اسيد هيوميك، ميزان جذب كربن از 7.6 به 11.9 ميلي‌گرم بر گرم افزايش يافت ولي اندازه نانو ذرات در حدود 20 تا 30 نانومتر بود. ارزيابي نتايج گلخانه‌اي نشان داد كه وزن خشك اندام هوايي، ريشه، ارتفاع بوته، تعداد شاخه فرعي اوليه، رطوبت نسبي برگ و پتاسيم برگ با افزايش شوري كاهش و با كاربرد نانو ذره پوشش‌دار در غلظت 0.5 گرم در ليتر افزايش معني‌دار داشتند. به‌طوري‌كه وزن خشك اندام هوايي در غلظت 0.5 گرم در ليتر نانو ذره پوشش‌دار در شوري‌هاي 3.5 و 5 دسي‌زيمنس بر متر اختلاف معني‌دار نداشت. بنابراين نتيجه‌گيري مي‌شود كه با پوشش نانو اكسيد سيليسيم توسط اسيد هيوميك و اسيد ساليسيليك مي‌توان با كاهش مقدار و دفعات مصرف مواد مذكور، تحمل به شوري گياه سياهدانه را افزايش داد.

In order to evaluate the effects of silicone nano oxide coated with humic acid and salicylic acid on some morphological parameters and ionic composition of black cumin (Nigella sativa L.) under salinity stress, two set of experiments were conducted (in lab. and greenhouse) during 2016-2017. First, silicone nano oxide was coated by different concentrations of humic acid (40-1600 mg l-1) in the presence of salicylic acid (pH=4) and at different times (0.5 to 120 hours) to maximize the coverage and energy absorption. Then, the effects of coated silicone nano oxide were evaluated in salinity stress in a split plot experiment based on randomized complete blocks with four replications. The salinity treatment was applied in three levels including 2 ds m-1 as control, 3.5 and 5 ds m-1 with irrigation. The coated silicone nano oxide treatments included 0, 0.25, 0.5 and 0.75 g l-1, applied via irrigation at two growth stages of black cumin (vegetative and reproductive). The results of laboratory experiment showed that by increasing humic acid concentration and exposure time (in presence of salicylic acid), the carbon adsorption rate increased from 6.6 to 11.9 mg g-1. However, the size of silicone nano oxide was not significantly different (20 to 30 nanometers). Results of analysis of variance showed that changes in dry weight of shoot, root, plant height, shoot/root ratio, number of branches, relative water content, and potassium in the salinity treatments and coated nanoparticles were independently significant. It is concluded that the silicone nano oxide coated with humic acid and salicylic acid can result in increased salinity tolerance of the black cumin through reducing the amount and frequency of these materials.