تأثير باكتري هاي محرك رشد گياه و كود شيميايي بر رشد، عملكرد، گلدهي و برخي ويژگي هاي فيزيولوژيكي و ميزان تركيب هاي فنلي گياه دارويي هميشه بهار (Calendula officinalis L. )

Effects of plant growth promoting rhizobactria and chemical fertilizer on growth, yield, flowering, physiological properties, and total phenolic content of Calendula officinalis L.

به‌منظور بررسي تأثير باكتري‌هاي‌ محرك رشد و كود شيميايي بر رشد، عملكرد، گلدهي و برخي ويژگي‌هاي بيوشيميايي گياه دارويي ‌هميشه‌بهار (Calendula officinalis L.) آزمايشي در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با 5 تيمار و 4 تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه شهيد چمران اهواز در سال 95-1394 انجام شد. تيمارهاي مورد بررسي در اين آزمايش شامل باكتري‌هاي انتروباكتركلوزه R13، انتروباكتركلوزه R33، گونه‌اي از سودوموناس، كود شيميايي كامل و شاهد (بدون كود و باكتري) بود. نتايج اين پژوهش نشان‌ داد كه بيشترين تعداد گل در مترمربع، تعداد برگ، تعداد انشعابات شاخه‌هاي اصلي و فرعي، قطر نهنج، قطر كاپيتول گل و قطر دمگل در تيمار انتروباكتركلوزه R13 و بيشترين وزن تر و خشك كاپيتول گل در تيمار انتروباكتركلوزه R33 بدست آمد. همچنين بيشترين درصد فسفر و نيتروژن برگ، ‌كلروفيل و كاروتنوئيد برگ در كرت‌هاي مايه‌زني شده با انتروباكتركلوزه R13 اندازه‌گيري شد. بيشترين ميزان فنل كل در تيمارهاي انتروباكتر مشاهده شد و تيمار شاهد كمترين ميزان فنل كل را نشان داد. نتايج مقايسه ميانگين‌ها نشان داد كه در بيشتر شاخص‌هاي مورد بررسي تيمار انتروباكتركلوزه R33 اثري مشابه با انتروباكتركلوزه R13 داشته و تفاوت معني‌داري بين آنها وجود نداشت. با توجه به نتايج مثبت و افزايشي باكتري‌ها بر شاخص‌هاي مورد بررسي گياه دارويي هميشه بهار، مي‌توان گفت باكتري‌هاي بكار رفته در اين تحقيق مي‌توانند به‌عنوان يك جايگزين مناسب براي كود شيميايي ضمن كاهش مصرف كودهاي شيميايي، تضمين‌كننده توليد گياهان دارويي عاري از مواد شيميايي باشند.

In order to investigate the effects of Plant Growth Promothing Rhizobacteria (PGPR) on growth, yield, flowering and biochemical content of marigold (Calendula officinalis L.), an experiment was carried out in a randomized complete block design with five treatments and four replications during the 2015-2016 in the Faculty of Agriculture of Shahid Chamran University of Ahvaz. The treatments included Entrobacter closea R13, Entrobacter closea R33, Pseudomonas sp., chemical fertilizers (NPK), and control (no fertilizer). The results of the experiment showed that the highest flower number per square meter, leaf number, stem branches, receptacle diameter, and capitol diameter were observed in E. closea R13, while the highest capitol fresh and dry weight was found in E. closea R33. Moreover, the most leaf phosphorus and nitrogen content, and leaf chlorophyll and carotenoids content were observed in the plots incubated with E. closea R13. The highest and lowest total phenolic content was found in the Entrobacter treatment and control, respectively. Mean comparison of treatment effects showed that the effects of E.closea R33 were similar to E. closea R13 in most parameters and there was no significant difference between them. According to the positive and additive effects of PGPR on calendula plants, the PGPR could be recommended as an alternative to chemical fertilizers to reduce the consumption of chemical fertilizers and guaranty the production of medicinal plants, free of chemicals.