بررسي تنوع ژنتيكي رده‌هاي جهش يافته‌ي گياه دارويي بالنگوي شيرازي

(Genetic Diversity in Medicinal Mutant Lines of Shirazi Balango (Lallemantia Royleana

القاي جهش، روشي مناسب براي افزايش تنوع ژنتيكي است. در اين پژوهش برخي صفت ­هاي ريخت­ شناختي 33 رده ­ي جهش يافته­ ي نسل 3­M گياه دارويي بالنگوي شيرازي مشتق شده از پرتودهي گاماي بذرها در دزهاي 50، 100، 150، 250، 350، 450 و 700 گري به همراه شاهد در قالب طرح كاملاً تصادفي با پنج تكرار مورد مطالعه قرار گرفت. صفت­ هاي مطالعه شده عبارتند از: طول زماني (روز) تا رسيدن، ارتفاع بوته، تعداد شاخه­ ي جانبي، طول گل آذين، تعداد چرخه­ ي گل در بوته، شاخه­ ي اصلي و شاخه­ ي جانبي، تعداد فندقه در چرخه‌ي گل و بوته، تعداد دانه در فندقه، عملكرد دانه، عملكرد زيست ­شناختي، وزن 100 دانه و شاخص برداشت. بين رده ­هاي جهش يافته از لحاظ تمامي صفت­ ها به ­جز تعداد فندقه در چرخه‌ي گل اختلاف معني‌دار وجود داشت. رده ­هاي جهش يافته­ ي شماره­ ي 11 كه از تيمار با دز 700 گري به ­دست آمده بود، بالاترين طول گل آذين، تعداد چرخه­ ي گل در بوته، تعداد فندقه در بوته، عملكرد دانه و عملكرد زيست­ شناختي را دارا بود. داده­ هاي تجزيه­ ي خوشه‌اي براساس مربع فاصله­ ي اقليدوسي و روش وارد، رديف‌هاي جهش يافته را در چهار گروه قرار داد كه در آن رديف جهش يافته­ ي 11 به تنهايي در يك گروه قرار داشت.

Induced mutation is an appropriate method for increasing genetic diversity. In this study, some morphological traits of 33 mutant lines of M3 generation in medicinal plant Lallemantia royleana, derived from gamma irradiation of seeds at doses of 50, 100, 150, 250, 350, 450 and 700 Gy and control, were investigated through a completely randomized design with 5 repetition. Traits under the study included: the number of days to maturity, plant height, number of branches, inflorescence height, number of flower cycle per plant, number of flower cycle in the main branch and side branch, number of nut in flower cycle and plant, number of grains per nut, seed yield, biological yield, 100 seed weight and harvest index. The differences among mutant lines were statistically significant for all traits with exception of the number of nut in the flower cycle. Mutant line No. 11 that derived from dose 700 Gy, had the highest amount in traits such as inflorescence length, number of flowers per plant cycle, nut number per plant, seed yield per plant and biological yield. The cluster analysis based on the square Euclidean distance and Ward method divided the mutant lines into four clusters where the mutant line No. 11 alone was in a single group.