تأثير شش هفته تمرين پراناياما بر سطوح سرمي كورتيزول و فشارخون زنان باردار در سه ‌ماهه سوم بارداري

Effect of six-week pranayama training on the serum levels of cortisol and blood pressure in pregnant women in the third trimester

مقدمه: افزايش بيش ‌از اندازه هورمون­ استرس در اواخر بارداري، مشكلات زيادي از جمله تغيير در فشارخون زن باردار را به همراه خواهد داشت. ابتلاء به افزايش بيش از اندازه فشارخون بارداري با خطراتي مانند عقب افتادن رشد جنين در داخل رحم، زايمان زودرس، جدا شدن جفت و مرده‌زايي همراه است. مطالعه حاضر با هدف بررسي تأثير شش هفته تمرين پراناياما در سه‌ ماهه سوم بارداري بر سطوح سرمي كورتيزول و سطوح فشارخون زنان باردار انجام شد. روش‌كار: اين مطالعه كارآزمايي باليني تصادفي شده در سال 1395 بر روي 18 نفر از زنان سه‌ماهه سوم بارداري مراجعه‌كننده به يكي از مطب­هاي تخصصي زنان زايمان شهرستان بابل انجام شد. افراد به‌طور تصادفي به دو گروه پراناياما (8 نفر) و كنترل (10 نفر) تقسيم شدند. گروه پراناياما تمرينات آرام‌سازي و تنفسي را به‌مدت 6 هفته و به‌صورت 2 جلسه 60 دقيقه­اي در هفته انجام دادند. اندازه­گيري فشار­خون و نمونه­خوني به صورت ناشتا از وريد آرنجي در شرايط استراحت، 48 ساعت قبل و بعد از اجراي طرح انجام شد. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماري SPSS (نسخه 23) و آزمون‌هاي شاپيروويك، تي مستقل و تي جفتي انجام شد. ميزان p‌ كمتر از 05/0 معني‌دار در نظر گرفته شد. يافته­ها: بر اساس نتايج، تمرين پراناياما باعث كاهش معني‌دار سطوح سرمي كورتيزول گرديد (035/0=p). همچنين سطوح فشارخون دياستوليك در گروه تمرين نسبت به گروه كنترل كاهش معني‌داري نشان داد (001/0=p). نتايج نشان داد كه فشارخون سيستوليك در گروه تمرين نسبت به كنترل تغيير معني‌داري نداشت (079/0=p). نتيجه‌گيري: با توجه به اهميت سه ماهه سوم بارداري، در صورت استرس بالاي زنان باردار، جهت كنترل سطوح فشارخون و ديگر عوارض استرس مي­توان از تمرينات پراناياما بهره برد.

Introduction: The elevation of stress hormones at the end of pregnancy will cause many problems, including a change in blood pressure. The extreme enhancement of gestational hypertension is associated with dangers, such as intrauterine growth restriction, preterm birth, placental abruption, and stillbirth. The aim of this study was to evaluate the effect of six weeks of pranayama training during the third trimester of pregnancy on serum cortisol and blood pressure levels in pregnant women. Methods: This randomized clinical trial was conducted on 18 women in the third trimester of pregnancy referring to a specialized gynecology clinic in Babol, Iran. The subjects were randomly divided into two groups of pranayama (n=8) and control (n=10). The pranayama group performed the relaxation and respiratory exercises for 6 weeks (two 60-minute sessions a week). Fasting blood pressure measurement and blood sampling (using median cubital vein) were performed in resting conditions 48 h before and after the implementation of the intervention. The data were analyzed in SPSS software (version 23) using Shapiro-Wilk test, as well as independent and paired sample t-tests. P-value less than 0.05 was considered significant. Results: The results showed that pranayama training significantly decreased serum cortisol levels (P=0.035). Furthermore, diastolic blood pressure in the pranayama group showed a significant decrease, compared to that in the control group (P=0.001). However, there was no significant difference between pranayama training and control groups in terms of systolic blood pressure (P=0.079). Conclusion: Given the importance of the third trimesters of pregnancy, pranayama exercises can be used to control blood pressure and other stress complications in case of high stress in pregnant women.