تأثير محلول پاشي كيتوزان بر ويژگي هاي كمّي و كيفي بابونه آلماني (Matricaria chamomilla L. ) تحت تنش كم آبي

Effects of chitosan foliar application on quantitative and qualitative characteristics of under water deficit German chamomile (Matricaria chamomilla L.) stress conditions

به‌منظور بررسي تأثير محلول‌پاشي كيتوزان بر ويژگي‌هاي كمّي و كيفي گياه دارويي بابونه آلماني (Matricaria chamomilla L.) در شرايط تنش كم‌آبي، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال زراعي 94-1393 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه گنبدكاووس اجرا شد. فاكتورهاي مورد مطالعه شامل آبياري پس از 60 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A (شاهد) و 100 ميلي‌متر تبخير از تشتك تبخير كلاس A (تنش كم‌آبي) و تيمار محلول‌پاشي كيتوزان در پنج سطح شامل عدم مصرف كيتوزان (محلول‌پاشي با آب‌مقطر به‌عنوان تيمار شاهد (K1)، محلول‌پاشي به مقدار 125 ميلي‌گرم در ليتر 60 روز پس از كاشت (K2)، محلول‌پاشي به مقدار 125 ميلي‌گرم در ليتر 75 روز پس از كاشت (K3)، محلول‌پاشي به مقدار 250 ميلي‌گرم در ليتر 60 روز پس از كاشت (K4) و محلول‌پاشي به مقدار 250 ميلي‌گرم در ليتر 75 روز پس از كاشت (K5) بودند. نتايج نشان داد كه تنش كم‌آبي موجب كاهش صفات ارتفاع بوته، تعداد گل، وزن خشك بوته و عملكرد گل خشك گرديد. محلول‌پاشي كيتوزان صفاتي همانند تعداد شاخه فرعي، وزن و عملكرد گل خشك را افزايش داد. نتايج مشخص كرد كه محلول‌پاشي كيتوزان به مقدار 125 ميلي‌گرم در ليتر 60 روز پس از كاشت موجب حصول بالاترين ميزان درصد و عملكرد اسانس و بيشترين مقدار كامازولن اسانس در شرايط تنش كم‌آبي شد. بنابراين استفاده از پليمر زيستي كيتوزان به‌عنوان ماده‌اي طبيعي به‌منظور كاهش خسارت تنش رطوبتي و همچنين افزايش كامازولن در بابونه آلماني حائز اهميت است.

In order to evaluate the effects of chitosan foliar application under water deficit stress conditions on quantitative and qualitative characteristics of German chamomile (Matricaria chamomilla L.), a study was conducted based on randomized complete blocks design with factorial arrangement of treatments and three replications at Gonbad Kavous University research field, Iran in 2014 growing season. Treatments included irrigation at two levels, irrigation after 60 mm evaporation from class A pan and 100 mm evaporation from class A pan, and chitosan spraying at five levels including non-application of chitosan (spraying with distilled water as control (K1)), chitosan spraying at 125 mg/l after 60 days of planting (K2), 125 mg/l after 75 days of planting (K3), 250 mg/l after 60 days of planting (K4) and 250 mg/l after 75 days of planting (K5). Results showed that water deficit stress decreased the plant height, number of flowers, plant dry weight and flower dry yield. Foliar application of chitosan increased the number of branches per plant and flower dry yield. Results indicated that utilization of second level of chitosan under stress and third level of chitosan under normal irrigation improved the chamazolen essential oil percentage and yield. According to results of this study, application of chitosan spraying at 125 mg/l after 60 days of planting under deficit water stress conditions caused the highest percentage and yield of essential oil and chamazulene percentage. In general, in order to prevent and reduce the damage of water stress as well as increased chamazulene, the use of bio-polymer chitosan as a natural material in German chamomile is important.