تحليل شيوۀ ارتباط كتب حديثي موجود شيعه با مكتوباتِ سه قرن اول هجري

ﻣﺆﻟﻔﺎن آﺛﺎر ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧﺪه ﺣﺪﯾﺜﯽ ﺷﯿﻌﻪ در آﺛﺎر ﺧﻮد، رواﯾﺎت را ﺑﺎ ﺗﻌﺒﯿﺮ ﺳﻤﺎع و ﺗﺤـﺪﯾﺚ و ﯾـﺎ ﺑـﻪ ﺻـﻮرت ﻣﻌﻨﻌﻦ ﻧﻘﻞ ﻧﻤﻮده و اﺷﺎره اي ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﻣﮑﺘﻮﺑﺎت ﻗﺒﻠﯽ ﻧﺪارﻧﺪ. اﺑﻬﺎم در اﯾﻦ ارﺗﺒﺎط ﻣـﯽ ﺗﻮاﻧـﺪ در ارزﯾـﺎﺑﯽ رواﯾﺎت ﺑﺮاي ﮐﺎرﮐﺮدﻫﺎي ﻏﯿﺮﻓﻘﻬﯽ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ دﯾﺪﮔﺎه ﻫﺎي ﻣﺴﺘﺸﺮﻗﺎن ﻣﻮﺟﺐ ﺗﺮدﯾﺪ در دﻗـﺖ و اﻋﺘﺒـﺎر رواﯾﺎت اﯾﻦ آﺛﺎر ﮔﺮدد. درﺑﺎره راﺑﻄﮥ ﻣﮑﺘﻮﺑﺎت ﻣﻮﺟﻮد و ﮐﺘﺎب ﻫﺎي ﻧﮕﺎﺷﺘﻪ ﺷﺪه در ﺳﻪ ﻗﺮن اول ﻫﺠﺮي، دو ﻧﻈﺮ ﻗﺎﺑـﻞ ﻃـﺮح اﺳﺖ: دﯾﺪﮔﺎه اول آن اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻇﺎﻫﺮ اﺳﻨﺎد ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﻣﮑﺘﻮﺑـﺎت در ﻧﻘـﻞ رواﯾـﺎت ﻧﻘﺸـﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺷﯿﻮه ﻧﻘﻞ ﺻﺮﻓﺎ ﻣﺘﮑﯽ ﺑﺮ ﻗﺮاﺋﺖ و ﺳﻤﺎع ﺑﻮده اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺟﺎﯾﮕـﺎه ﮐﺘﺎﺑـﺖ در ﻧـﺰد اﻫـﻞ ﺑﯿﺖ عليهم السلام و ﺣﺠﻢ ﻣﮑﺘﻮﺑﺎت ﺷﯿﻌﯿﺎن در ﺳﻪ ﻗﺮن اول ﻫﺠﺮي و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ اﻃﻼع راوﯾﺎن از آﺳﯿﺐ ﻫـﺎﯾﯽ ﮐـﻪ ﻧﻘﻞ ﺷﻔﺎﻫﯽ در ﭘﯽ دارد، اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﻧﻤﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ؛ دﯾﺪﮔﺎه دوم اﺑﺘﻨﺎي آﺛﺎر ﻣﻮﺟـﻮد ﺑـﺮ ﻣﮑﺘﻮﺑـﺎت ﭘﯿﺸﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه راﯾﺞ ﻧﻘﻞ ﺣﺪﯾﺚ در آن دوره در ﻗﺎﻟﺐ اﺳﻨﺎد ﻣﻌﻨﻌﻦ ﺑﯿﺎن ﺷـﺪه اﺳـﺖ اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه ﺿﻤﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻮﯾﯽ ﺑﻪ اﺑﻬﺎﻣﺎت ﻣﻄﺮح ﺷﺪه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﺪﮔﺎه ﻧﺨﺴﺖ، ﺑﺎ ﺗﺼﺮﯾﺢ ﺷﯿﺦ ﻃﻮﺳـﯽ و ﺗﻌﺪاد دﯾﮕﺮي از ﻋﻠﻤﺎي ﻣﺘﻘﺪم و ﻣﺘﺄﺧﺮ و ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ ﺑﺮﺧﯽ از ﻣﺴﺘﺸﺮﻗﺎن ﺗﺄﯾﯿﺪ ﻣﯽ ﺷﻮد.

فاقد عنوان و چكيده لاتين