تلاقي زبان‌شناسي‌‌ شناختي و پارميولوژي: (جهاني‌بودن و گوناگوني‌ها در تفسير ضرب‌المثل‌ها‌ي زبان‌ها‌ي مختلف)

Intersection of Cognitive Linguistics and Paremiology: Universality and Diversity in the Interpretation of World Languages Proverbs’

اين مقاله بر فوايد تجربي و نظري حاصل از تلاقي زبان ­شناسي شناختي و پارميولوژي تأكيد مي كند و هدف از نگارش آن بررسي چگونگي به ­كارگيري مفاهيم و نظريه هاي زبان شناسي شناختي در تفسير چگونگي درك و كاربرد ضرب المثل ها در زبانهاي مختلف (فارسي، انگليسي، فرانسوي، كرواتي، و عربي) است؛ در حالي­ كه پژوهش هاي پيش از اين، صرفاً به بررسي استعارات مفهومي، مجازها و طرح واره ­ها در ضرب المثل ها پرداخته اند. پرسش مهم در مواجهۀ پارميولوژي با زبان شناسي شناختي اين است كه آيا بايد به ­دنبال اصول شناختي جهاني براي تفسير ضرب المثل بود و به مفاهيم ضرب المثل ها در تمامي زبان ها به صورت مفهومي جهاني توجه كرد، يا آن­ها را صرفاً در بافت فرهنگي ـ زباني خاص خود تحليل كرد و نگرش هاي زبان - گذر و فرهنگ - گذر را به كناري نهاد. اين مقاله تأكيد مي­ كند كه تلاش براي يافتن ويژگي جهاني يا مفهوم مشترك ـ كه مشخصه زبان ­شناسي شناختي است ـ ضرورتاً به معناي كاستن از دغدغه هاي ادبيات عامۀ مربوط به پارميولوژي نيست. در اين مقاله زبان­ شناسي شناختي به عنوان چارچوبي براي اتخاذ رويكردي منسجم براي تحقيق در خصوص هر دو حوزه، يعني جنبه هاي جهاني و نيز جنبه هاي خاص فرهنگي ضرب المثل ها معرفي مي ­شود كه در عين پرداختن به مشتركات جهاني ضرب المثل ها، تنوع را در زبان هاي مختلف تحليل مي­ كند و نشان مي دهد كه چگونه سناريوي ضرب المثل با موقعيت كنوني سخن ارتباط مي­ يابد و مفهوم ضرب المثل درك مي­ شود. بررسي داده ها نشان داد كه با وجود تفاوت هاي موجود در ضرب المثل هاي زبان هاي مختلف ـ كه وجود تنوع در زبان ها را نشان مي دهد ـ مي توان از زبان شناسي شناختي و نظريه هاي آن كه مبتني بر تجربيات حسي در زندگي انساني است، براي تفسير نحوۀ درك و كاربرد ضرب المثل ها در زبان هاي مختلف بهره برد و زبان شناسي شناختي كه در پي تحليل جهاني هاي زباني است، به خوبي مي تواند با ابزارهاي مختلف خود؛ از­جمله نظريۀ ادغام مفهومي، استعاره، مجاز و طرحواره هاي تصويري، ضرب المثل ها را كه جزو فرهنگي ترين ساخت هاي زباني است، تحليل و نيز تنوع را در زبان ها توجيه كند.

This article investigates the theoretical and empirical advantages of the intersection of cognitive linguistics and paremiology and aims to examine how to apply the concepts and theories of cognitive linguistics to the interpretation and understanding of proverbs in various languages such as (Persian, English, French, Croatian and Arabic), whereas previous research have mainly focused on conceptual metaphors, metonymies and schemas. Thus an important question raises here when focusing on the encounter between cognitive linguistics and paremiology: is it possible to consider the universal and cognitive principles for the interpretation of the proverb and take into account the proverbial concepts in all languages in the global sense? o‎r should it analyze them with regard to their own cultural-linguistic context without any attention to their cross-cultural and cross-linguistic behavior? To find a universal attribute or a common concept that is characteristic of cognitive linguistics does not necessarily mean the reduction of paremiological literature concerns with respect to folk literature. Cognitive linguistics has been adopted as a framework in this article in order to do a coherent research in both domains, the global aspects and the specific cultural aspects of proverbs, which, while taking into account common points analyze diversity in different languages and show how the proverb is perceived in real time speech. Data analysis showed that, despite the differences between the proverbs of the different languages that show the existence of the diversity of languages, we can apply cognitive linguistics and its theories based on the sensory experiences of human life used to interpret how to understand and apply proverbs in different languages. It is to note that cognitive linguistics which seeks linguistic universal would be easily able to justify linguistic diversities and proverbs with its own theoretical instruments like conceptual merging, metaphor, metonymy, image schemes.