كليدواژه :
فاخرنويسي , عاميانهنويسي , سطح لغوي , سبك‌شناسي , اسكندرنامۀ نقالي
چكيده فارسي :
از اسكندرنامۀ منوچهرخان حكيم، ملقب به اسكندرنامۀ نقالي، به منزلۀ متني ساده در ادبيات عاميانه ياد مي شود كه در برابر متون منشيانۀ عصر صفوي قرار دارد؛ اما كوشش هاي مؤلف براي آفرينش اثري فاخر و حماسي در تمام متن ديده مي شود. مقالۀ حاضر در پي آن است تا بررسي كند كه مؤلف از چه شگردهاي سبكي در اين زمينه بهره برده و تا چه اندازه در دستيابي به هدف خود موفق بوده است. همچنين، كداميك از دو سوي فاخرنويسي و عاميانه نويسي بسامد بيشتري دارد؟ بر اين اساس، مؤلفه هاي سبكي سطح لغوي در تمام متن كليات هفت جلدي اسكندرنامۀ نقالي بررسي و مقوله هاي عاميانه نويسي و فاخرنويسي در آنها شناسايي شده است. گرايش هاي لغوي مؤلف براي فاخرنويسي به دو حوزۀ كهن‌گرايي و عناصر ادبي رايج در همۀ دوره هاي سبكي تقسيم مي شود و ساخت هاي گوناگون صفت و موصوف، واژه هاي كهن، حروف ندا و «را»، ساخت هاي گوناگون فعل، عربي گويي، القاب و عناوين طولاني، لغات و اصطلاحات فاخر، آن را به متون فني و متكلف نزديك كرده است. در حوزۀ عاميانه نويسي نيز، مواردي مانند لغات عاميانه،
نام سازي هاي جعلي، املاي نادرست، ناسزاگويي، متن را در حوزۀ ادبيات عاميانه قرار داده است. تلفيق شكوهمندنويسي با عاميانهنويسي، سبكي دوگانه و مشوش ساخته است؛ از سويي ادبي و از سوي ديگر عاميانه است كه متن تحت تأثير ناهنجاريها و قياسهاي متعدد، گاه از فصاحت و رواني دور مي شود و درنتيجه، به متني هزل گونه تبديل شده است.
چكيده لاتين :
As a simple text in folk literature, in Iskandar Nameh by Manouchehr
Khan Hakim, which is in contrast to secretary texts of Safavid era, the
author has tried to portray and create a literary and epic work in all
text. This article seeks to determine what traits the author has
benefited from in this style, and how successful has it been in
achieving its goal. Among literary and colloquial style, which one is
the most frequent? As a result, stylistic components at the lexical level
were examined throughout the general examination of this work in
seven volumes, and categories of folk writings were identified. The
author's lexical tendencies are divided into two domains of archaism
and common literary elements in all stylistic periods, and various
constructs of adjectives, ancient words, interjection and Rā, various
verbal construction , Arabic long titles, literary vocabulary and
terminology, have brought it closer to technical and inspirational texts.
In this field the cases such as colloquial words, fake nominalization,
incorrect spelling, and swear words have contributed to the formation
of colloquial text in this case. The glorious combination of genre
writing has a dual style, on the one hand, literary, and on the other
hand it is a kind of folk that the text has been influenced by numerous
abnormalities and analogies, sometimes by eloquence and fluency,
and consequently, it has become a kind of facetious text.
